Tukaram Kumbar:

I had my primary education in NTMS Kheni Ranjol, and my secondary education in TDB High School Kheni Ranjol. Passed the seventh board exam with 90% marks in mathematics. Passed SSLC in first class with 67% marks in 1969. I was a topper in my class. Lost my father when I was a ninth class student. my child marriage was held after my matriculation exam. Then I joined BVB College Bidar for one one-year PUC Science course. And continued my education for a three-year Science degree. Earned my B.Sc. degree with Mathematics and Physics as optional subjects, in 1973 summer.

My first learning in Ranjol:

I was born in 1951, on the Dasara Mahanavami day, in Hochaknalli village.  My father Gundappa was a potter. He was a very active personality and a hard worker.  He loved me, his only son too much, and he was dreaming of sending his son Tukaram, to school, so that his son would learn reading and writing skills. Olden days did not have schools in the villages of this region.

In 1960, my uncle Vithal who was a fifth-class student, asked me to come to School with him to Ranjol. I accompanied my uncle to NTMS Ranjol-Kheni. It was the first week of June and it rained during night hours. There was fresh rainwater in the open grounds of the school. The monsoon rains filled the air with delighting breath. I was admitted to the first standard and asked to sit with students in the last room. I attended this school for about our months. I learned basic alphabets and mathematical tables.

After this,  A new school was opened in my village with a single teacher. There was no school building, and I was asked to attend this new school. The school was run from a private building and the classes were arranged in a Patel's house. The school strength was about eight boys including me. The age group of boys was about seven to nine years. There was a single textbook for the first standard. I mastered reading the book within the first half of the year. During the second half, I completed reading the second standard book. Mathematics was taught on a slate. By the end of the year, It was declared that I passed the second standard.  

Kheni Ranjol was a neighboring big village, with a government New Type Middle School (NTMS). It was the only school in the neighborhood and boys from many nearby villages used to study there. Next year I was admitted to third standard at NTMS Ranjol Kheni.

For my admission at Ranjol, one Mr. Basavanthrao Police Patil accompanied my father to the school. While admitting me, the school authorities insisted that I should join for the second standard. But the Patel wanted me to be admitted to the third standard. They tested my maths skills by giving me an assignment, a subtraction problem. I solved it wrongly. So after much discussion, they concluded that they would allow me in the third standard for the first three months. If I failed the quarterly exam, I had to go back to the second standard. If I cleared the quarterly examination, I may continue to the third standard. I cleared the quarterly exam. Not only that, I emerged first to the class, in the annual examination. 

The school was about 1.25 km away from my village and I walked up and down on school days. But the school days were too difficult for four months of the rainy season, and I used to carry a plastic cover to protect myself from rain. After 4-30 pm when we were released to go to our homes, I used to walk barefoot, and on several occasions, rain chased me and I was fully wet, except my books and notebooks.

Mr. Basavanappa S was our headmaster. He was a very disciplined personality and a good timekeeper. One Mr. Gurubasappa was my mathematics teacher. I was very much impressed by his way of explaining mathematics principles. Mr. Gurubasappa was the main person to shape my character. Right from third to seventh standard, he taught me in the classrooms. Any topic he taught was impressive and was fully crystal clear; whether it be poetry, prose, or mathematics; it would be fascinating. 

I was very lucky to have such a dedicated teachers’ team and a well-built school with plenty of space for a playground. Football and valley ball were my favorite sports. From third standard to seventh standard, I was the topper in my class and always stood first among my classmates.  

During the academic year 1965-66, I passed the 7th board exam with 90% marks in mathematics. This was the subject that I loved a lot and used to spend time, solving problems of simple interest, and problems related to ratios and proportions. In 1969, I passed the 10th board, the SSLC exam, in first class, with 67% marks.

I lost my dear father in 1967 October. It was a suicide. He was cheated in a land acquisition case.  My mother was my guardian. She was sick and there was no one to support us financially. My mother was thinking about my future and she decided to conduct my marriage, though I was still a boy. In the first week of June 1969, my marriage was conducted at Srimandal village, near Janawada. The In-laws gave me a10 gram gold ring. The Srimandal village was on the banks of the Manjara River, which separated Telangana from Karnataka state.

My college education:

Though I had no money, I was dreaming of going to college for higher education. I sold 10g gold that was offered in my marriage and secured admission to the BVB College Bidar as a PUC Science student in June 1969. It was the only college in Bidar city. To start with, I became a roommate of my brother-in-law, Shri Gundappa Srimandal who was a BA final-year student. We used to cook our daily food. I had no money to get textbooks. Things were not that much easy. Spent six months of PUC Science without reference books on basic physics. Yet I stood second to my college in the final PUC exam.

Passed the one-year PUC Science, with 58% marks, in 1970 summer. I was the second topper in my PUC batch. Out of 300 students, only 90 students got through the one-year pre-university course.

I was awarded free-ship, after my PUC Science results, and the money that I paid to the college as a tuition fee was refunded. This same money, I used for next year's admission fee for B.Sc. part-one course.  Then I applied for the National loan scholarship and was selected for this. I was awarded the National loan scholarship for my entire graduation period with a 4% simple interest. I used to get 720 rupees per year. I could purchase relevant textbooks and medicine for my ailing mother. She was infected by TB.

In 1972 there was a drought, and surviving was a problem. I was in my degree final year. I also did not receive the scholarship installment amount for the 1972-73 year. I borrowed 200 rupees from a relative called Mukund Sultanpur to pay the college tuition fee. For my daily food needs at Bidar, my Grandmother Narasamma gave her (a 4-gram) nose ring. I sold it to live in Bidar, till the final year degree exam was conducted in the summer.

Passed B.Sc. in the second division with 56% marks in the 1973 summer. Thus I completed my science degree from Karnataka University. Mathematics and Physics were my optional subjects. 

Just after my degree exam, I was asked to take "summer coaching" to the children of Mali-Patel, Mr. Shamrao of Rekulagi Village. I worked as a tutor for a month in his home. Patil Shamarao gave me some food grains that I needed to survive the famine. Survival was a challenge due to famine in this region.

Then, I worked as a literate mazdoor in the PWD division office Bidar, in a famine relief fund. We (my mother and wife) survived on this little pay of Rs 100/- per month, for almost five months in 1973.

----------------------------------------------

Tukaram Kumbar:

(A summary of my education)

I was born in 1951, on the Dasara Mahanavami day, in Hochaknalli village. Olden days did not have schools in villages. In 1960, my uncle Vithal asked me to come to School with him to Ranjol. He was a student of the fifth standard. I was admitted to the first standard in Kheni Ranjol. After about four months, a new school was opened in my village with a single teacher. I was asked to attend this new school. There was a single book for the first standard. I mastered reading the book within the first half of the year. During the second half, I completed reading the second standard book. It was declared that I passed the second standard. 

Next year I was admitted to third standard at NTMS Ranjol Kheni. The school was about 1.25 km away from my village and I walked up and down on school days. From third standard to seventh standard, I was the topper in my class and always stood first in merit among my classmates. During the academic year 1965-66, I passed the 7th board exam with 90% marks in mathematics. Both my parents Gundappa andTippamma were illiterate.

I joined TDB High School in Kheni-Ranjol itself. I was awarded a fifty rupee merit scholarship. But I lost my dear father in October 1967, when I was a ninth-class student. It was a suicide. He was cheated in a land acquisition process. In 1969, I passed the 10th board, the SSLC exam, in first class, with 67% marks. My child marriage was conducted at Srimandal village with Sharanamma, in the first week of June 1969.

I was dreaming of going to college for higher education. I sold 10g gold that was offered in my marriage and secured admission to the BVB College Bidar as a PUC Science student in June 1969. I Passed the one-year PUC Science, with 58% marks in 1970 summer. I was the second topper in my PUC batch. Out of 300 students, only 90 students got through the annual board exam, the one-year pre-university course.

On my merit and poor financial conditions, I was awarded the National loan scholarship for my entire graduation period with a 4% simple interest. I used to get 720 rupees per year. I Passed my B.Sc. in the second division with 56% marks from Karnataka University in the 1973 summer. Mathematics and Physics were my optional subjects in the degree. 

My appointment in the P and T Department:

I applied for a telephone operator’s job in the Posts and Telegraphs department, in response to a paper advertisement. The Posts and Telegraphs department recruited me as a telephone operator on a merit basis. After two months of induction training at Gulbarga, they posted me at Bhalki telephone exchange as a telephone operator. And this was the turning point in my life, as I could live independently on my earnings. My first salary was Rs 317 per month.

 After completing four years of service, as a telephone operator, I applied for a departmental competitive examination, for the post of Phone Inspector. My degree subjects were mathematics and physics, and these helped me in my competitive examination. I cleared the "Phone Inspector" exam just by reading for a few days. After six months of training at RTTC Hyderabad, I was posted as a Phone Inspector at Sandur telephone exchange, in the Hospet Sub Division. It was 1980 when I was living in Sandur with my family. By then, I had two kids. I was the in-charge officer of the Sandur telephone exchange. It was a manual telephone exchange with a CBNM switchboard. Donimalai Auto Exchange was parented to this Sandur telephone exchange.

while at Sandur, I started preparations for the competitive exam for the post of ‘Junior Engineer’. This time studied well in advance, and I was ready to face the examination. Applied for the post, when called for; appeared for this examination at Bellary Centre, and I was selected for the ‘Junior Engineers’ post, this time, from the Bellary division. I did not believe the news of my selection to a higher level. I was the happiest man on that day. then, I underwent a fourteen-month training course at RTTC Trivandrum, in Kerala, during 1982-1983.

I served almost twelve years at Raichur and most of the service was on the external plant, the cable network.

In 1996 I was transferred to the Bidar district when the C-DOT XL digital exchange switch was installed recently at Bidar. A lot of external work was pending and I planned and implemented the plan with the cooperation of controlling officers. I too was promoted to TES Group B Officer's post in 1999 on seniority. I worked as a commercial officer in the TDM office in Bidar for one year. Then on regular absorption, I was posted as S.D.O. Phones Bidar.

 

Semiconductor manufacturing:

Wafer fabrication, also known as semiconductor fabrication or semiconductor manufacturing, involves the process of creating integrated circuits (ICs) on semiconductor wafers. The process is highly complex and involves various steps, including chemical processes. Here's a brief overview of some key chemical aspects of wafer fabrication:

1. Cleaning:
   • Chemical Cleaning: Wafers are subjected to various chemical cleaning processes to remove contaminants and particles. Common cleaning solutions include RCA cleans (a mixture of deionized water, hydrogen peroxide, and ammonium hydroxide), piranha solution (a mixture of sulfuric acid and hydrogen peroxide), and other specialized cleaning agents.
2. Photolithography:
   • Photoresist Application: A light-sensitive material, called photoresist, is applied to the wafer. This involves a process where a liquid containing the photoresist is spin-coated onto the wafer.
   • Exposure and Development: The wafer is exposed to ultraviolet light through a photomask, creating a pattern on the photoresist. Chemical developers are then used to develop the exposed areas, revealing the desired pattern.
3. Etching:
   • Dry Etching: Plasma etching is often employed, involving the use of reactive gases to remove material from the wafer. Common gases include fluorine-based compounds.
   • Wet Etching: Chemical solutions are used to selectively remove material from the wafer. Acidic or alkaline solutions may be employed, depending on the material to be etched.
4. Deposition:
   • Chemical Vapor Deposition (CVD): Thin films are deposited onto the wafer using precursor gases. For example, silicon dioxide can be deposited using silane gas.
   • Physical Vapor Deposition (PVD): Metal films are deposited using physical methods such as sputtering.
5. Doping:
   • Ion Implantation: Doping involves introducing impurities into the semiconductor to alter its electrical properties. Ion implantation is a common method, where ions of dopant elements are accelerated and implanted into the wafer.
6. Annealing:
   • Rapid Thermal Annealing (RTA) or Furnace Annealing: Annealing processes use heat to activate dopants and repair crystal damage. RTA is a quicker process involving rapid heating and cooling.
7. Chemical Mechanical Polishing (CMP):
   • Polishing: CMP is used to planarize the wafer surface by removing excess material. Abrasive chemicals and mechanical forces are applied in this process.
8. Final Cleaning:
   • Final Cleaning Steps: After all the processes, a final cleaning step is often performed to remove any residues or contaminants that may have accumulated during fabrication.

These are just a few examples, and the actual processes can vary based on the specific technologies and materials used in semiconductor manufacturing. The chemistry involved in wafer fabrication is highly specialized and plays a critical role in producing high-performance integrated circuits.

The history of semiconductor fabrication:

The history of semiconductor fabrication is a story of continuous innovation and technological advancement, which has led to the development of ever smaller and more powerful integrated circuits. Here's an overview of key milestones in the history of semiconductor fabrication:

1. First Semiconductors (1940s): Semiconductors like germanium and silicon were first used in experimental electronic components during and after World War II. Early semiconductor devices included diodes and point-contact transistors.
2. The invention of the Transistor (1947): In 1947, physicists John Bardeen and Walter Brattain, with their supervisor William Shockley, invented the first practical point-contact transistor at Bell Laboratories. This marked a significant advancement over vacuum tubes in electronics.
3. Silicon Dominance (1950s): Silicon began to dominate the semiconductor industry due to its superior electrical properties and the development of the planar process, which allowed for the creation of reliable silicon transistors.
4. Integrated Circuits (1960s): Jack Kilby of Texas Instruments and Robert Noyce of Fairchild Semiconductor independently developed the integrated circuit in the early 1960s. This technology allowed multiple transistors to be fabricated on a single silicon wafer, revolutionizing the electronics industry.
5. MOSFET and Microprocessors (1970s): The Metal-Oxide-Semiconductor Field-Effect Transistor (MOSFET) was developed, becoming the foundation for most digital integrated circuits. Intel introduced the first microprocessor, the 4004, in 1971.
6. CMOS Technology (1970s-1980s): Complementary Metal-Oxide-Semiconductor (CMOS) technology became prevalent due to its low power consumption and high noise immunity. It's still widely used in modern integrated circuits.
7. Shrinking Feature Sizes (1980s-Present): Moore's Law, formulated by Gordon Moore in 1965, predicted that the number of transistors on a semiconductor chip would double approximately every two years. This prediction largely held true until the 2010s, with continuous advancements in lithography and process technology allowing for ever smaller features on chips.
8. Advanced Materials and Techniques (2000s-Present): As transistors reached nanoscale dimensions, the semiconductor industry turned to advanced materials and techniques like FinFETs and 3D packaging to maintain performance and power efficiency.
9. Emergence of Foundries (2000s-Present): Companies specializing in semiconductor fabrication, known as foundries (e.g., TSMC, GlobalFoundries), became major players in the industry, offering manufacturing services to fabless semiconductor companies.
10. Quantum Technologies (Ongoing): Researchers are exploring new materials and techniques, including quantum dots, spintronics, and quantum computing, to take semiconductor technology beyond the limits of classical physics.

The history of semiconductor fabrication is marked by a relentless drive for miniaturization, increased performance, and reduced power consumption. These advancements have had a profound impact on the electronics industry, enabling the development of everything from microprocessors and memory chips to smartphones, laptops, and the Internet of Things (IoT) devices.

Popular semiconductor foundries:

As of my last knowledge update in September 2021, several semiconductor foundries play key roles in the global semiconductor industry. These companies specialize in the fabrication (manufacturing) of semiconductor devices on behalf of other companies that design and market the chips but don't necessarily own their own fabrication facilities. Here are some popular semiconductor foundries:

1. Taiwan Semiconductor Manufacturing Company Limited (TSMC): TSMC is one of the largest and most advanced semiconductor foundries in the world. Headquartered in Taiwan, TSMC is known for its cutting-edge process technologies and serves a wide range of customers globally.
2. GlobalFoundries: GlobalFoundries is a multinational semiconductor foundry with manufacturing facilities in the United States, Germany, and Singapore. It was created as a spin-off from AMD's manufacturing operations.
3. Samsung Foundry: Samsung, a major electronics conglomerate based in South Korea, has a semiconductor division that includes a foundry business. Samsung Foundry offers advanced process technologies and manufacturing services.
4. United Microelectronics Corporation (UMC): UMC, headquartered in Taiwan, is a leading global semiconductor foundry. It provides a variety of process technologies and serves a diverse range of customers.
5. SMIC (Semiconductor Manufacturing International Corporation): SMIC is a semiconductor foundry based in China. It offers a range of fabrication services and has been expanding its capabilities in recent years.
6. Tower Semiconductor: Formerly known as TowerJazz, this Israeli company operates as a specialty foundry, providing analog semiconductor manufacturing services.
7. Intel Foundry Services (IFS): Intel, a major player in the semiconductor industry, has entered the foundry business under the name Intel Foundry Services. It aims to provide advanced manufacturing services to a broad range of customers.
8. IBM Microelectronics: While IBM is not primarily a foundry, it has historically been involved in semiconductor research and development. IBM has occasionally offered foundry services to external clients.
9. Semiconductor Manufacturing South Africa (SMSA): This is a semiconductor foundry located in South Africa, providing services in the areas of chip design and manufacturing.

 

Evolution of Chemical Science

Robert Boyle (1627–1691) was an Irish natural philosopher, chemist, physicist, and one of the founders of modern experimental science. He made significant contributions to various scientific disciplines, and his work laid the groundwork for the development of modern chemistry.

Boyle's Law:

• Boyle is best known for Boyle's Law, which he published in 1662. This law describes the relationship between the pressure and volume of a gas at a constant temperature. Boyle's Law states that the pressure of a gas is inversely proportional to its volume when the temperature is held constant.

Chemistry and Alchemy:

• Boyle had an interest in alchemy, but he approached it with a more scientific mindset. He conducted experiments to separate chemical compounds and studied the behavior of substances under different conditions. Boyle's work helped move chemistry away from mysticism and towards a more empirical and systematic approach.
• Boyle's "The Sceptical Chymist": In 1661, Boyle published "The Sceptical Chymist," a seminal work in the history of chemistry. In this book, he challenged traditional alchemical theories and argued for a more scientific approach to the study of matter.

Robert Boyle's contributions to the scientific method, gas behavior, and the understanding of matter were crucial in shaping the course of modern science. His emphasis on experimentation and the quantitative study of natural phenomena had a lasting impact on the development of chemistry and physics.

Joseph Black:

Joseph Black, a Scottish physicist and chemist, is credited with the discovery of "fixed air," which we now identify as carbon dioxide. This discovery is one of Black's significant contributions to the field of chemistry. Here's a brief overview:

1. Discovery of Fixed Air (Carbon Dioxide): In the mid-18th century, Joseph Black conducted experiments on "alkaline air" (now known as carbon dioxide). He observed that when certain substances, such as limestone (calcium carbonate), were heated, they released a gas that could extinguish a flame and was different from ordinary air. This gas became known as "fixed air."
2. Identification of Fixed Air Properties: Black systematically studied the properties of fixed air. He noted that fixed air was denser than normal air, and he recognized its role in extinguishing flames and preventing the burning of a candle in a closed space.
3. Concept of Latent Heat: In addition to his work on fixed air, Joseph Black made another groundbreaking contribution by introducing the concept of latent heat. He showed that when a substance changes its state (e.g., from a solid to a liquid), heat is absorbed or released without a change in temperature.
4. Foundation for the Understanding of Gases: Black's work on fixed air, along with the contributions of other scientists of his time, laid the groundwork for the understanding of gases and their properties. This period in the history of chemistry marked a shift from the traditional phlogiston theory to the recognition of different types of airs (gases).

Joseph Black's investigations into fixed air were important in the context of the evolving understanding of gases and chemical reactions. The recognition of carbon dioxide as a distinct gas and the exploration of its properties contributed significantly to the development of modern chemistry.

The discovery of oxygen:

The discovery of oxygen is credited to several scientists who made significant contributions to our understanding of this vital element. The discovery of oxygen is often associated with the work of Antoine Lavoisier and Joseph Priestley, among others. Here's a brief overview of their contributions:

1. Joseph Priestley (1774): Joseph Priestley, an English clergyman and scientist, is often credited with the discovery of oxygen. In 1774, he conducted experiments in which he isolated a gas that enhanced the combustion of candles and allowed animals to breathe more easily. He called this gas "dephlogisticated air" because it seemed to remove phlogiston (a hypothetical substance believed to be released during combustion) from the air.
2. Carl Wilhelm Scheele (1771): The Swedish chemist Carl Wilhelm Scheele independently discovered oxygen in 1771, a few years before Priestley's work. He called the gas "fire air" because of its role in combustion. However, Scheele's work was not widely known until later.
3. Antoine Lavoisier (1770s): Antoine Lavoisier, a French chemist, played a crucial role in understanding the true nature of oxygen. In the late 1770s, Lavoisier conducted experiments that demonstrated that combustion and respiration were processes involving the combination of oxygen with other substances. He correctly identified oxygen as a chemical element and gave it the name "oxygen," derived from the Greek words for "acid-former."

It's important to note that while Priestley and Scheele were instrumental in discovering and isolating oxygen, Lavoisier's work in the late 1770s provided a crucial understanding of oxygen's role in combustion and chemical reactions. Lavoisier's systematic approach to studying oxygen and his development of a new nomenclature for chemical elements and compounds significantly advanced our knowledge of chemistry.

The combined efforts of these scientists laid the foundation for our modern understanding of oxygen as a fundamental element, essential for combustion, respiration, and various chemical reactions.

Antoine Lavoisier:

Antoine Lavoisier is often referred to as the "father of modern chemistry". He was a French chemist who made significant contributions to the field during the late 18th century. Lavoisier played a crucial role in the development of the modern chemical nomenclature and helped establish the law of conservation of mass.

Lavoisier also conducted extensive research on the nature of combustion and respiration, and through his experiments, he demonstrated that in chemical reactions, matter is neither created nor destroyed, but rather rearranged. This principle is now known as the law of conservation of mass, and it is a fundamental concept in chemistry.

One of Lavoisier's most important contributions was his work on the identification and naming of chemical elements. He helped create a systematic and logical system of naming and organizing elements, which laid the foundation for the periodic table of elements that we use today. Lavoisier also conducted experiments that led to the understanding of combustion and the role of oxygen in the process.

Lavoisier also played a key role in developing a systematic chemical nomenclature, helping to standardize the naming of chemical substances. He conducted experiments to analyze and identify various elements, contributing to the modern understanding of elements and compounds.

In addition to his work on elements and combustion, Lavoisier made advancements in understanding the nature of chemical reactions and the conservation of mass. His experiments and observations laid the groundwork for the development of modern stoichiometry.

Lavoisier is perhaps best known for his work on the law of conservation of mass, which states that in a chemical reaction, the total mass of the reactants is equal to the total mass of the products. This foundational principle helped revolutionize the field of chemistry and laid the groundwork for the development of modern chemical theories.

Unfortunately, Lavoisier's life ended tragically during the French Revolution. In 1794, he was arrested and ultimately executed by guillotine.

Joseph-Louis Proust:

Joseph-Louis Proust (1754–1826) was a French chemist who is best known for his work on the law of definite proportions, also known as Proust's Law. Here are key aspects of Proust's contributions:

1. Law of Definite Proportions (1799): Proust's most significant contribution is the formulation of the law of definite proportions. This law states that a given chemical compound always contains the same elements in the same proportion by mass, regardless of the source or method of preparation of the compound. This foundational principle helped pave the way for the development of modern atomic theory.
2. Chemical Composition of Substances: Proust conducted extensive experiments to analyze the composition of various compounds, particularly metal oxides. His meticulous work demonstrated that the elements in a chemical compound are always present in fixed and definite proportions by mass.
3. Work on Copper Carbonates: One of Proust's notable experiments involved the analysis of copper carbonate compounds. He demonstrated that regardless of the source or method of preparation, copper carbonate always consists of a fixed ratio of copper, carbon, and oxygen.
4. Opposition to the Phlogiston Theory: Proust's work contradicted the prevailing phlogiston theory, which suggested that substances could vary in composition. His law of definite proportions supported the idea that chemical compounds have consistent and unchanging compositions.
5. Controversy with Berthollet: Proust had a famous dispute with another French chemist, Claude Louis Berthollet, regarding the nature of chemical combinations. Berthollet argued for variable proportions in compounds, while Proust's experimental evidence strongly supported the concept of fixed proportions.

Proust's law of definite proportions played a crucial role in the development of atomic theory and modern chemistry. It laid the groundwork for later advancements by chemists such as John Dalton, who incorporated the concept of fixed proportions into his atomic theory. Proust's contributions were instrumental in shifting the scientific community's understanding of chemical reactions and the composition of compounds.

John Dalton:

John Dalton (1766–1844) was an English chemist, meteorologist, and physicist who is best known for his groundbreaking work in the development of atomic theory. Dalton's atomic theory, proposed in the early 19th century, was a major milestone in the understanding of the nature of matter. Here are key aspects of Dalton's contributions:

1. Atomic Theory (1803–1808): Dalton's atomic theory, published in the early 19th century, proposed the following key ideas: Elements are composed of indivisible and indestructible particles called atoms. All atoms of a given element are identical in mass and properties. Compounds are formed by the combination of atoms of different elements in simple whole-number ratios. Chemical reactions involve the rearrangement of atoms; atoms are neither created nor destroyed in a chemical reaction.
2. Law of Multiple Proportions: Dalton formulated the Law of Multiple Proportions, which states that when two elements combine to form more than one compound, the masses of one element that combine with a fixed mass of the other element are in ratios of small whole numbers. This law provided additional support for the atomic theory.
3. Atomic Masses and Symbols: Dalton introduced a system of symbols to represent elements and compounds, and he attempted to determine the relative atomic masses of various elements based on experimental data.
4. Partial Pressures in Gases: Dalton made significant contributions to the study of gases and formulated Dalton's Law of Partial Pressures. This law states that the total pressure exerted by a mixture of non-reacting gases is equal to the sum of the partial pressures of individual gases.
5. Meteorology: Apart from his work in chemistry, Dalton was a pioneer in the field of meteorology. He made significant contributions to the understanding of atmospheric pressure and formulated Dalton's Law of Partial Pressures in the context of gases in the atmosphere.

John Dalton's atomic theory was a revolutionary concept that laid the foundation for modern chemistry. While some aspects of his theory have been modified and refined with subsequent scientific discoveries, the fundamental principles of atomic theory remain integral to the understanding of the behavior of matter at the atomic and molecular levels.

1. Gay-Lussac's Law (1808): This law is named after the French chemist Joseph Louis Gay-Lussac. Gay-Lussac observed that when gases react at constant temperature and pressure, the volumes of the reacting gases and the volumes of the gaseous products (if gaseous) are in simple whole-number ratios. This observation is often expressed in terms of small integers.
2. Avogadro's Law (1811): Although not originally formulated as Avogadro's Law, the concept of Avogadro's Law is related to the law of gaseous volumes. Amedeo Avogadro proposed that equal volumes of gases, at the same temperature and pressure, contain an equal number of molecules. This implies that the volumes of gases in chemical reactions are directly related to the number of molecules involved. Avogadro's Law allows chemists to make quantitative predictions about the volumes of gases involved in chemical reactions.

These laws were essential in the development of the ideal gas law and the understanding of the relationship between the volume, temperature, pressure, and the amount of gas in a system. Later, the combination of Boyle's Law, Charles's Law, Avogadro's Law, and the ideal gas law provided a more comprehensive framework for understanding the behavior of gases under different conditions.

It's important to note that these relationships hold true for ideal gases under certain conditions, and deviations from ideal behavior can occur under high-pressure or low-temperature conditions.

Humphry Davy:

Sir Humphry Davy (1778–1829) was a prominent British chemist and inventor who made significant contributions to the field of chemistry during the late 18th and early 19th centuries. Some of his notable achievements include:

1. Discovery of Potassium and Sodium: In 1807, Davy isolated potassium and sodium by electrolysis of their molten salts. This marked a significant advancement in the understanding of alkali metals and their reactivity.
2. Isolation of Barium, Strontium, Calcium, and Magnesium: Davy also isolated barium, strontium, calcium, and magnesium using similar electrolytic methods. This work contributed to the discovery and isolation of several alkaline earth metals.
3. Safety Lamp: One of Davy's most practical inventions was the Davy lamp, created in 1815. This lamp was designed for miners to prevent explosions in coal mines. It worked by enclosing the flame in a mesh screen, preventing the ignition of flammable gases.
4. Davy's Theory of Acids and Bases: Davy proposed a new theory of acids and bases that challenged the existing ideas of the time. He suggested that acids contained replaceable hydrogen ions, and bases contained replaceable metal ions. Although his theory was later refined, it played a role in the development of modern acid-base theories.
5. Electrochemistry: Davy's work in electrolysis contributed significantly to the understanding of the relationship between electricity and chemical reactions. His experiments demonstrated the decomposition of compounds into their constituent elements.
6. Chemical Volatility and Physical Properties: Davy investigated the relationships between the chemical composition and physical properties of substances, including their volatility. His work helped lay the groundwork for future research in physical chemistry.
7. Contributions to Organic Chemistry: Davy made contributions to organic chemistry by isolating and studying various organic compounds. He examined the properties of chlorine, discovered the disinfectant properties of chlorine-based compounds, and studied the effects of nitrous oxide (laughing gas).
8. President of the Royal Society: Davy served as the President of the Royal Society from 1820 to 1827. During his tenure, he played a key role in promoting scientific research and collaboration.

Jöns Jacob Berzelius:

Jöns Jacob Berzelius was a Swedish chemist who lived from 1779 to 1848. Berzelius made significant contributions to the field of chemistry, and he is often regarded as one of the founders of modern chemistry. Here are some key aspects of Berzelius's contributions:

1. Chemical Notation: Berzelius introduced a system of chemical symbols and notation to represent elements and compounds. He used letters from the Latin names of elements to create one- and two-letter symbols, which are similar to the symbols used today.
2. Electrochemical Dualism: Berzelius developed the theory of electrochemical dualism, which contributed to the understanding of chemical compounds. According to this theory, compounds were thought to consist of positively and negatively charged ions. This theory was later refined with the development of the concept of valency.
3. Determination of Atomic Weights: Berzelius made extensive efforts to determine accurate atomic weights for many elements. His meticulous work on atomic weights laid the foundation for the development of the periodic table and our understanding of the composition of compounds.
4. Discovery of Silicon, Selenium, Thorium, and Cerium: Berzelius discovered several chemical elements, including silicon, selenium, thorium, and cerium. He characterized these elements and contributed to the growing list of known elements during his time.
5. Chemical Analysis: Berzelius played a crucial role in advancing chemical analysis techniques. He developed methods for the accurate determination of chemical compositions, including the development of analytical methods such as titration.
6. Law of Constant Proportions: Berzelius contributed to the formulation of the law of constant proportions, which states that in a chemical compound, the elements are always present in fixed, definite proportions by mass.

Michael Faraday:

Michael Faraday (1791–1867) was a pioneering British scientist who made significant contributions to the fields of physics and chemistry. Here are some key aspects of his work:

1. Electromagnetism: Faraday is best known for his work on electromagnetism. He discovered electromagnetic induction, demonstrating that a changing magnetic field induces an electric current in a nearby circuit. This discovery laid the foundation for the development of electric generators and transformers.
2. Faraday's Laws of Electrolysis: Faraday formulated the laws of electrolysis, which describe the quantitative relationships between the amount of substance produced or consumed in an electrolytic reaction and the amount of electricity passed through the solution.
3. Faraday Cage: He also studied the phenomenon of shielding from electric fields and invented the Faraday cage, a conductive enclosure used to block electromagnetic fields.
4. Chemistry: Faraday made important contributions to chemistry, particularly in the field of electrochemistry. He discovered benzene and made advancements in the understanding of chlorine and other chemical substances.
5. Liquefaction of Gases: Faraday was the first to successfully liquefy several gases, including chlorine, ammonia, and carbon dioxide. His work on the liquefaction of gases laid the foundation for later advancements in cryogenics.
6. Lines of Magnetic Force: Faraday introduced the concept of lines of magnetic force to represent magnetic fields. This visual representation greatly aided in the understanding of magnetic phenomena.
7. Faraday Effect: The Faraday effect, which describes the rotation of the plane of polarization of light in the presence of a magnetic field, is named after him. This phenomenon has applications in optics and telecommunications.
8. Scientific Communication: Faraday was an excellent communicator of science and delivered a series of popular lectures, known as the "Christmas Lectures," at the Royal Institution in London. These lectures aimed to make science accessible and engaging to the general public.

Michael Faraday's work significantly influenced the development of modern physics and chemistry. His discoveries and principles are foundational to many technologies we use today, particularly in the fields of electricity, magnetism, and electrochemistry. Faraday's legacy is celebrated as one of the greatest experimentalists and scientific communicators in history.

Electrochemistry:

Electrochemistry is a branch of chemistry that deals with the study of the relationship between electricity and chemical reactions. It involves the study of how chemical reactions can either produce or consume electrical energy. The key concepts in electrochemistry include redox reactions, electrochemical cells, and electrolysis.

Here are some fundamental aspects of electrochemistry:

1. Redox Reactions: Electrochemistry is closely associated with redox (reduction-oxidation) reactions. In a redox reaction, one substance undergoes oxidation (loses electrons) while another undergoes reduction (gains electrons). The transfer of electrons between substances is the basis of electrical current in electrochemical systems.
2. Electrochemical Cells: An electrochemical cell is a device that converts chemical energy into electrical energy or vice versa. There are two main types of electrochemical cells: galvanic cells (also known as voltaic cells) and electrolytic cells. Galvanic Cells (Voltaic Cells): These cells generate electrical energy from spontaneous chemical reactions. They consist of two half-cells connected by a salt bridge, and electrons flow through an external circuit. Electrolytic Cells: These cells use electrical energy to drive a non-spontaneous chemical reaction. They are commonly used in processes such as electroplating and the production of certain chemicals.
3. Electrodes: Electrodes are conductive materials that come into contact with an electrolyte (a solution containing ions) in an electrochemical cell. There are two types of electrodes:Anode: The electrode where oxidation occurs (electrons are lost).Cathode: The electrode where reduction occurs (electrons are gained).
4. Electrolysis: Electrolysis is the process of using electrical energy to drive a non-spontaneous chemical reaction. It is commonly employed in various industrial processes, including the extraction of metals from their ores and the production of chlorine and aluminum.
5. Faraday's Laws of Electrolysis: Faraday's laws describe the quantitative relationship between the amount of material produced or consumed in an electrolytic reaction and the amount of electricity passed through the cell. These laws are essential for calculating the amount of substance deposited or liberated during electrolysis.
6. Standard Electrode Potentials:Standard electrode potentials provide a measure of the tendency of a half-reaction to occur as a reduction or oxidation. These potentials are crucial in predicting the direction of electron flow in electrochemical cells.
7. Applications:Electrochemistry has numerous applications in everyday life and industry. Batteries, fuel cells, corrosion prevention, electroplating, and sensors are some examples of technologies based on electrochemical principles.

The study of electrochemistry is not only fundamental to understanding many natural processes but also plays a critical role in the development of technologies that rely on electrical energy storage and conversion.

Amedeo Avogadro:

Amedeo Avogadro (1776–1856) was an Italian scientist who is best known for Avogadro's Law and his contributions to the development of the atomic-molecular theory. Here are some key aspects of Avogadro's contributions:

1. Avogadro's Law (1811): Avogadro's most significant contribution is Avogadro's Law, which he published in 1811. The law states that equal volumes of gases, at the same temperature and pressure, contain an equal number of molecules. This implies that the number of particles (atoms or molecules) in a gas is proportional to the volume it occupies.
2. Molecular Hypothesis: Avogadro proposed the molecular hypothesis, suggesting that gases are composed of discrete particles (molecules) and that these particles could consist of more than one atom. This idea was not widely accepted during Avogadro's time, but it laid the groundwork for the later development of the atomic theory.
3. Avogadro's Number: The concept of Avogadro's number, the number of atoms, ions, or molecules in one mole of a substance, was not introduced by Avogadro himself. However, the idea became associated with his name as a way of acknowledging his contributions to understanding the molecular nature of gases.
4. Distinction Between Atoms and Molecules: Avogadro made a crucial distinction between atoms and molecules. While the distinction between atoms and molecules was not well established in the early 19th century, Avogadro's work helped clarify the nature of chemical entities.
5. Recognition Posthumously: Avogadro's ideas were not widely recognized and accepted during his lifetime. It was only later in the 20th century that scientists, such as Stanislao Cannizzaro, helped clarify and promote Avogadro's contributions. As a result, Avogadro's ideas became more widely acknowledged and celebrated.
6. Mole Concept: The mole concept, which is fundamental in modern chemistry, is closely tied to Avogadro's contributions. The mole is defined as the amount of substance that contains the same number of entities as there are in 12 grams of carbon-12, where the entities could be atoms, ions, or molecules.

The unit "mole" and Avogadro's number (approximately 6.022 × 10^23 entities/mol) are central to modern chemistry, allowing scientists to connect the macroscopic properties of substances to the microscopic world of atoms and molecules. The term "Avogadro's number" is used to denote this fundamental constant.

The Karlsruhe Congress:

The Karlsruhe Congress was an international meeting of chemists held in Karlsruhe, Germany from 3 to 5 September 1860. It was the first international conference of chemistry worldwide.

The Karlsruhe Congress was called so that European chemists could discuss matters of chemical nomenclature, notation, and atomic weights. 

The Karlsruhe meeting ended with no firm agreement on the vexing problem of atomic and molecular weights. However, on the meeting's last day reprints of Stanislao Cannizzaro's 1858 paper on atomic weights, in which he utilized earlier work by Amedeo Avogadro, were distributed. Cannizzaro's efforts exerted a heavy and, in some cases, an almost immediate influence on the delegates. Lothar Meyer later wrote that on reading Cannizzaro's paper, "The scales seemed to fall from my eyes."

An important long-term result of the Karlsruhe Congress was the adoption of the now-familiar atomic weights. Prior to the Karlsruhe meeting, and going back to Dalton's work in 1803, several systems of atomic weights were in use. In one case, a value of 1 was adopted as the weight of hydrogen (the base unit), with 6 for carbon and 8 for oxygen. As long as there were uncertainties over atomic weights then the compositions of many compounds remained in doubt. Following the Karlsruhe meeting, values of about 1 for hydrogen, 12 for carbon, 16 for oxygen, and so forth were adopted. This was based on a recognition that certain elements, such as hydrogen, nitrogen, and oxygen, were composed of diatomic molecules and not individual atoms.

The event took place in Karlsruhe, Germany, it was held in 1860 and was attended by the most eminent chemists at that time in order to make agreements on the concepts of atom, molecule, and equivalent and at the same time create a rational chemical notation for compounds. At the end of the Congress, they had not made agreements, and the assembly's deliberations would not be of a nature such as to reconcile all opinions and eliminate all disagreements immediately. Nevertheless, such works paved the way for a much-desired agreement between chemists in the future and for the beginning of a scientific community. One of the most distinguished participants in the congress was Stanislao Cannízzaro whose lecture was a starting point for the great contribution in education, textbooks, and specialized magazines.

Dmitri Mendeleev:

Dmitri Mendeleev (1834–1907) was a Russian chemist who is best known for his creation of the periodic table of elements. His work laid the foundation for the modern periodic table and significantly contributed to the organization of chemical elements based on their properties. Here are some key aspects of Mendeleev's contributions:

1. Development of the Periodic Table: Mendeleev's most significant achievement was the development of the periodic table of elements. In 1869, he published his periodic table, which organized the known elements based on their atomic masses and chemical properties. He arranged elements in horizontal rows (periods) and vertical columns (groups) with similar properties.
2. Prediction of Missing Elements: One of Mendeleev's most remarkable contributions was his prediction of the properties of yet-to-be-discovered elements. Gaps in his periodic table led him to predict the existence and properties of several elements that were later discovered and found to fit remarkably well into the table. For example, he predicted the properties of germanium, gallium, and scandium.
3. Use of Atomic Mass as the Organizing Principle: Mendeleev organized the elements based on their atomic masses, recognizing that the properties of elements were related to their atomic weights. Although modern periodic tables are organized by atomic number, Mendeleev's table was groundbreaking and laid the groundwork for the later refinement by Henry Moseley, who arranged elements by atomic number.
4. Recognition of Periodicity: Mendeleev's work highlighted the periodicity of elements—similar properties occurred at regular intervals. His recognition of periodic trends led to the arrangement of elements in a systematic manner, providing a framework for understanding the relationships between different elements.
5. Contribution to Stoichiometry: Mendeleev made significant contributions to stoichiometry, particularly in the study of chemical reactions and the determination of the proportions in which elements combine to form compounds.
6. Promotion of Standardized Chemical Nomenclature: Mendeleev advocated for a standardized system of chemical nomenclature. He believed that a consistent naming system for chemical elements and compounds was essential for clarity and communication in the field.

Dmitri Mendeleev's periodic table was a monumental achievement that transformed the field of chemistry. It provided a systematic framework for understanding the relationships between different elements and laid the foundation for the development of the modern periodic table based on atomic number. His work significantly influenced the advancement of chemistry and our understanding of the fundamental nature of matter.

Valency:

Valency refers to the capacity of an atom to form chemical bonds by gaining, losing, or sharing electrons. It is a measure of the combining power of an atom with other atoms when it forms a chemical compound. The concept of valency is crucial in understanding and predicting the chemical behavior of elements.

Here are some key points about valency:

1. Electron Configuration: Valency is related to the electron configuration of an atom. The number of electrons in the outermost energy level (valence shell) determines the valency of an atom.
2. Octet Rule: The octet rule is a guideline stating that atoms tend to gain, lose, or share electrons to achieve a stable electron configuration with eight electrons in their valence shell. This rule helps explain the formation of chemical bonds.
3. Valence Electrons: Valence electrons are the electrons in the outermost energy level of an atom. The number of valence electrons is often equal to the valency of the atom. For example, elements in Group 1 of the periodic table have one valence electron and a valency of 1, while elements in Group 17 have seven valence electrons and a valency of -1.
4. Positive and Negative Valency: Atoms can have positive or negative valency, depending on whether they tend to lose or gain electrons in chemical reactions. Metals typically have positive valency as they tend to lose electrons, while nonmetals often have negative valency as they tend to gain electrons.
5. Variable Valency: Some elements, especially transition metals, can exhibit variable valency. This means they can form compounds with different positive oxidation states, and their valency may vary depending on the specific compound.
6. Valency and Chemical Formulas: Valency plays a crucial role in determining the chemical formulas of compounds. The valency of each element involved in a compound determines how many atoms of that element will combine with other atoms.
7. Examples: Sodium (Na) has a valency of +1 because it tends to lose one electron. Chlorine (Cl) has a valency of -1 because it tends to gain one electron. Oxygen (O) typically has a valency of -2 because it tends to gain two electrons.

Understanding the valency of elements is essential for predicting and balancing chemical reactions and understanding the structure of chemical compounds. The periodic table provides a useful guide to determining the valency of different elements based on their position in the table.

Fundamentals of modern chemistry:

The fundamentals of modern chemistry are based on key principles and concepts that have evolved over centuries of scientific inquiry. Here are some of the fundamental aspects of modern chemistry:

1. Atomic Theory: Developed by John Dalton in the early 19th century, the atomic theory proposes that matter is composed of indivisible particles called atoms. It also states that chemical reactions involve the rearrangement of atoms, but atoms themselves are not created or destroyed.
2. Periodic Table: Dmitri Mendeleev and later researchers developed the periodic table, which organizes elements based on their atomic number and chemical properties. This table is a fundamental tool for understanding the relationships between different elements.
3. Chemical Bonding: Understanding how atoms combine to form molecules is crucial. Concepts such as covalent bonding (sharing of electrons) and ionic bonding (transfer of electrons) explain the stability of compounds.
4. The Conservation of Mass and Energy: Antoine Lavoisier's work led to the understanding that in a closed system, mass is conserved in chemical reactions. Additionally, the law of conservation of energy states that energy is neither created nor destroyed in a chemical reaction.
5. Quantum Mechanics: Quantum mechanics is a branch of physics that provides a theoretical framework for understanding the behavior of matter at the atomic and subatomic levels. This theory is crucial for explaining the electronic structure of atoms and molecules.
6. Stoichiometry: Stoichiometry involves the calculation of reactants and products in chemical reactions based on the balanced chemical equation. It helps determine the quantitative relationships in chemical reactions.
7. Thermodynamics: Thermodynamics deals with the study of energy changes in chemical and physical processes. Key concepts include enthalpy, entropy, and Gibbs free energy, which are essential for understanding the spontaneity and direction of reactions.
8. Kinetics: Chemical kinetics explores the rates at which chemical reactions occur and the factors influencing reaction rates. This field is essential for understanding reaction mechanisms and optimizing reaction conditions.
9. Acids and Bases: The Bronsted-Lowry and Lewis definitions of acids and bases provide a comprehensive understanding of how these substances behave in chemical reactions. pH is a measure of the acidity or basicity of a solution.
10. Organic Chemistry: The study of carbon-containing compounds is central to organic chemistry. It involves understanding the structure, properties, reactions, and synthesis of organic molecules.
11. Analytical Chemistry: Analytical chemistry focuses on the identification and quantification of substances. Techniques such as spectroscopy, chromatography, and mass spectrometry are crucial for analytical chemists.

These fundamental principles, among others, provide the basis for understanding and exploring the vast and diverse world of chemistry. Advances in technology and scientific methodologies continue to expand our knowledge and refine these fundamental concepts.

 

ಶಿವಾಚಾರವೆಂಬ ಭಟ್ಟ ಬಯಲ:

ಪರಧನ, ಪರಸತಿ, ಮಾಂಸಾಹಾರ, ಮದ್ಯಪಾನ, ಇವುಗಳಿಂದ ದೂರವಿರುವವನಿಗೆ; ಸುಳ್ಳು ಹೇಳದ,

ಕಳವು ಮಾಡದ, ಕೊಲೆ ಮಾಡದ, ಭವಿಗಳ ಸಂಗಮಾಡದ, ಪ್ರಾಣಿಹಿಂಸೆ ಮಾಡದ ಹಾಗೂ ಜಾತಿ

ಭೇದವೆಣಿಸದ, ಲಿಂಗಭೇದವೆಣಿಸದ, ಮಾತಿನಲ್ಲಿ ಕಪಟವಿಲ್ಲದ - ಈ ವ್ರತವನ್ನು ಆಚರಿಸುವಲ್ಲಿ

- ಇನ್ನೇನು ಎಲ್ಲವು ಇದೆ. ಶಿವನ ವಾಸ ಇಲ್ಲಿಯೇ ಇದೆ. ಭಾವ ಶುದ್ಧಿ ಇಲ್ಲದೆ, ಅಂತರಂಗ ಶುದ್ಧಿಯಾಗದು.

ತನು ಶುದ್ಧ, ಮನ ಶುದ್ಧ, ನಡೆ ಶುದ್ಧ, ನುಡಿಶುದ್ಧವಾಗಬೇಕು. ಕರ್ಮ-ಮಾರ್ಗಕ್ಕಿಂತ, ಭಕ್ತಿ-ಮಾರ್ಗ

ಶ್ರೇಷ್ಟವಾದದ್ದು. ಜಾತಿಭೇದ ತರವಲ್ಲ. ಇದು ಕೇವಲ ಮಾನವ ಕಲ್ಪಿತ. ಪರಮಾತ್ಮನ ನೆಲೆ ಆತ್ಮದಲ್ಲಿ.

ಮನ, ವಚನ, ಕಾಯ ಒಂದಾಗದಿದ್ದರೆ,

ಕೂಡಲ ಸಂಗೈಯ್ಯ ನೆಂತೊಲಿವನಯ್ಯಾ? ಇತರರಿಗೆ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ಕೇಡೆಣಿಸಬಾರದು,

ಇದೇ ಶಿವಪೂಜೆ. ಅಳುಪಿ ಭವಿಯೊಡನುಂಡರೆ, ಅವ ಭಕ್ತನಲ್ಲ. ಭವಿಯ ಮುಟ್ಟಲಾಗದು. ವಿಪ್ರರು,

ನುಡಿದಂತೆ ನಡೆಯರು. ಅಗತ್ಯ ಬಿದ್ದಾಗ ಸೌರ್ಯ ಪ್ರದರ್ಶನ ಮಾಡಲೇ ಬೇಕು. ಅಂತರಂಗದಲ್ಲಿ

ಅರಿವಾಗದೇ, ಬಹಿರಂಗದಲ್ಲಿ ಆಚರಣೆ ಗೈದು ಫಲವಿಲ್ಲ. ಶರೀರವೇ ದೇವಾಲಯಮಯ ವಾಗಬೇಕು.

ಒಳಗೂ ಹೊರಗೂ ಪಾರದರ್ಶಕದಂತೆ ಆಗಬೇಕು, ಈ ಶರೀರವೆಂಬ ಗುಡಿ.

----------------------------

ಪರಬ್ರಹ್ಮ್ ಎಂಬ ಈಶ್ವರ:

ಭೂಗೋಳ. ಜಲಗೋಳ, ವಾಯುಗೋಳ, ಚಂದ್ರಗೋಳ, ಸೂರ್ಯಗೋಳ, ಆಕಾಶಗೋಳ, ಅನಂತ

ನಕ್ಷೆತ್ರಗೋಳ, ಇವೆಲ್ಲವುಗಳನ್ನು ಸೇರಿದ ಈ ಕಾರಣಪುರುಷನೇ ಬ್ರಹ್ಮ, ಅಥವಾ ಲಿಂಗ.

ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಮತ್ತು ಮಿದುಳಿಗೆ ನಿಲುಕದ ಸಂಗತಿ, ಈ ಇರುವಿಕೆ. ಇದೇ ಈ ಇರುವಿಕೆಯೇ ಸತ್, ಇದರ ಹಿಂದಿನ ತತ್ವ, ಅಗೋಚರ ನಿಯಮ, ಅದೇ ತತ್. ಅಂದರೆ ಈ ವಿಶ್ವವು ತತ್ -ಸತ್ ಗಳಿಂದ ಆಗಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣೀಭೂತವಾದ ತತ್ವವೇ ಶಿವನು ಅಥವಾ ಪರಬ್ರಹ್ಮ.

"ಜಗದಗಲ, ಮುಗಿಲಗಲ, ಮಿಗೆಯಗಲ, ನಿಮ್ಮಗಲ; ಪಾತಾಳದಿಂದತ್ತ ನಿಮ್ಮ ಶ್ರೀಪಾದ; ಆಕಾಶ

ದಿಂದತ್ತತ್ತ ನಿಮ್ಮ ಶ್ರೀ ಮುಕುಟ." ಅಂತ ಶರಣರು ಈ ಈಶ್ವರನನ್ನು ಹಾಡಿ ಹೊಗಳಿದ್ದಾರೆ.

ಸಸ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಗಳೆಂಬ [ಜೀವಗೋಳದಿ] ಚರಾಚರದಿಂದ ಕೂಡಿದೆ ಈ ಭೂಮಿ. ಸಸ್ಯ ಹಾಗು

ಪ್ರಾಣಿಗಳು [ಜೀವಿಗಳು] ಇಲ್ಲಿಯೇ ಹುಟ್ಟಿ, ಬೆಳೆದು, ಇಲ್ಲಿಯೇ ಲಯವಾಗುತ್ತವೆ. ಅಂದರೆ, ಸ್ವರ್ಗವಾಗಲಿ,

ನರಕವಾಗಲಿ, ಇದೆಲ್ಲವೂ, ಇಲ್ಲಿಯೇ, ಈಗಲೇ ಇದೆ. ಆಮೇಲೆ ಎಲ್ಲವೂ ಲಯವಾಗುತ್ತೆ. ಉಳಿದವರಿಗೆ

ಅಲ್ಪ-ಸ್ವಲ್ಪ ದಿನಗಳ ನೆನಪು. ಆಮೇಲೆ ಏನು? ಎಲ್ಲವೂ ಶೂನ್ಯ.

---------------------------

ದೃತಿಗೆಟ್ಟು ಅನ್ಯರ ಬೇಡದಂತೆ,

ಮತಿಗೆಟ್ಟು ಪರರ ಹೊಗಳದಂತೆ,

ಪರಸತಿಯರ ರತಿಗೆ ಮನ ಹಾರದಂತೆ,

ಶಿವಪಥವಲ್ಲದವ ರೊಡನಾಡದಂತೆ,

ಅನ್ಯಜಾತಿಯ ಸಂಗವ ಮಾಡದಂತೆ,

ಎನ್ನ ಪ್ರತಿಪಾಲಿಸು ಕೂಡಲ ಸಂಗಮದೇವ.

ಕಂಡಭಕ್ತರಿಗೆ ಕೈ ಮುಗಿವಾತನೇ ಭಕ್ತ.

ಮೃದುವಚನವೇ ಸಕಲ ಜಪಂಗಳಯ್ಯಾ.

ಮೃದುವಚನವೇ ಸಕಲ ತಪಂಗಳಯ್ಯಾ.

ಸದುವಿನಯವೇ ಸದಾಶಿವನ ಒಲುಮೆಯಯ್ಯಾ;

ಕೂಡಲಸಂಗಯ್ಯ, ನಂತಲ್ಲದೊಲ್ಲನಯ್ಯಾ.

ಆನೆಯನೇರಿಕೊಂಡು ಹೋದಿರೇ ನೀವು,

ಕುದುರೆಯನೇರಿಕೊಂಡು ಹೋದಿರೇ ನೀವು,

ಕುಂಕುಮ ಕಸ್ತೂರಿಯ ಹೋಸಿಕೊಂಡು ಹೋದಿರೇ,

ಅಣ್ಣಾ, ಸತ್ಯದ ನೀಲವನರಿಯದೇ ಹೋದಿರಲ್ಲಾ,

ಸದ್ಗುಣವೆಂಬ ಫಲವ ಬಿತ್ತದೆ, ಬೆಳೆಯದೆ ಹೋದಿರಲ್ಲಾ, 

ಅಹಂಕಾರವೆಂಬ ಸದಮದಗಜವೇರಿ,

ವಿಧಿಗೆ ಗುರಿಯಾಗಿ ನೀವು ಹೋದಿರಲ್ಲಾ,

ನಮ್ಮ ಕೂಡಲ ಸಂಗಮ ದೇವರನರಿಯದೆ,

ನರಕಕ್ಕೆ ಭಾಜನವಾದಿರಲ್ಲಾ.

ಸರಳತೆ ಎಂದರೆ ನಮ್ಮ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಕನಿಷ್ಠ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಇರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು. ಸರಳ ಜೀವನದಿಂದ

ನಮಗೆ ಹೆಚ್ಚು ವೇಳೆ ಲಭಿಸುತ್ತದೆ. ಸರಳ ಜೀವಿಗಳು ಸುಳ್ಳು ಹೇಳಲಾರರು. ಪರಿಪೂರ್ಣ ನೈತಿಕವರ್ತನೆ

ಗಳಿಂದ ಸಮಗ್ರವಾದ ಮನೋನಿಗ್ರಹ ಸಾಧ್ಯ. ನಿಜವಾದ ನೀತಿವಂತ ಬೇರೇನು ಮಾಡಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ.

ಮನಸ್ಸು, ಆಹಾರದಿಂದ ಆಗುವ ಕಾರಣ, ನಾವು ತಿನ್ನುವ ಆಹಾರವು ಶುದ್ಧವಾದಾಗ, ಸತ್ವ ಅಥವಾ

ಅಂತಃಕರಣವು ಶುದ್ಧವಾಗುತ್ತದೆ. ಆಹಾರವೆಂಬ ಮಾತಿಗೆ, ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ಮೂಲಕ ನಾವು ಗ್ರಹಿಸುವ

ಶಬ್ದ, ದ್ರಶ್ಯ, ಗಂಧ ಇತ್ಯಾದಿಗಳು ಆಹಾರವೆಂದೇ ಅರ್ಥ. ಸೌಂದರ್ಯ ಹಾಗು ಯೌವ್ವನಗಳು

ಶಾಶ್ವತವಾದವುಗಳಲ್ಲ. ಇಂದು ಇದ್ದು ನಾಳೆ ಅವು ಅಳಿದು ಹೋಗುತ್ತವೆ. ಸರಿಯಾಗಿ ಬದುಕುವುದೇ

ಶ್ರೇಷ್ಠ ಜೀವನ.

ಅಂತಿಕ್ಕು ಇಂತಿಕ್ಕು ಎಂತಿಕ್ಕು ಎನಬೇಡ,

ಚಿಂತಿಸಿ, ದೇಹ ಬಡವಕ್ಕು; ಶಿವನಿರಿಶಿ

ದಂತಿಹುದೆ ಲೇಸು ಸರ್ವಜ್ಞ.

 

ಟಿ. ಜಿ. ಕುಂಬಾರ್ ಹೊಸಕನಳ್ಳಿ

ಆಧುನಿಕ ನವ ಕರ್ನಾಟಕ:

೧೮೮೧ರಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ೧೪೪ ಸದಸ್ಯರೊಂದಿಗೆ, ಪ್ರಜಾ ಪ್ರತಿನಿಧಿ ಸಭೆ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಯಿತು. ೧೮೮೧ರಲ್ಲಿ ಮಹಾರಾಣಿ ಬಾಲಕಿಯರ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆ ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾಯಿತು. ೧೮೮೨ರಲ್ಲಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಮೈಸೂರು ರೈಲ್ವೆ ಮಾರ್ಗ ಹಾಸಿದರು. ಕೋಲಾರದ ಚಿನ್ನದ ಗಣಿ ಆರಂಭವಾಯಿತು.

೧೯೦೫ರಲ್ಲಿ ಶಿವನ ಸಮುದ್ರ ಅಣೆಕಟ್ಟಿನಿಂದ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆ ಹಾಗು ಕೋಲಾರದ ಚಿನ್ನದ ಗಣಿ, ಮತ್ತು ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ ವಿದ್ಯುತ್ ಸರಬರಾಜು. ಪ್ರಥಮಬಾರಿಗೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುತ್ ದೀಪ ಬೆಳಗಿತು.

೧೮೮೮ರಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕಾ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಮೊದಲಬಾರಿಗೆ ದೂರದಿಂದ ಪರ್ಯಾಯ ವಿದ್ಯುತ್ಪ್ರವಾಹ ರೂಪದಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಸರಬರಾಜು ಮಾಡುವ ತಂತ್ರಗಾರಿಕೆ ಆರಂಭವಾದದ್ದು ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು.

೧೯೧೬ರಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಸ್ಥಾಪನೆಗೊಂಡಿತು. ಮೈಸೂರು ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಶಾಲೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ೪೫೬೮ ರಿಂದ ೧೧೨೯೪ ಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿದವು. ಇದು ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಕಲಿಕಾ ಕೇಂದ್ರವಾಯಿತು.

ದಿವಾನ್ ಸಾರ್ ಎಮ್. ವಿಶ್ವೇಶ್ವರಯ್ಯ [೧೯೧೨-೧೯೧೮]:-ಇವರ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿ, 

೧೯೧೧ರಲ್ಲಿ, ಸುಮಾರು ಆರು ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ, ಕಾವೇರಿ ನದಿಗೆ ಕನ್ನಂಬಾಡಿ[ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಸಾಗರ] ಆಣೆಕಟ್ಟು ಕಟ್ಟಿದರು. ಹಾಗೂ 

೧೯೧೬- ಭದ್ರಾವತಿಯಲ್ಲಿ ಕಬ್ಬಿಣ ಮತ್ತು ಉಕ್ಕಿನ ಉತ್ಪಾದನೆ ಕೈಗಾರಿಕೆ ನಿರ್ಮಾಣ,  ಎಚ್. ಎ. ಎಲ್. ಕಾರ್ಖಾನೆ, ಮೈಸೂರು ಲ್ಯಾಂಪ್ಸ್ ಕಾರ್ಖಾನೆ, ಮತ್ತು ಶಿವನ ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿ ೪೦೦೦ ಅಶ್ವಶಕ್ತಿಯ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆ ಆರಂಭಗೊಂಡವು. ಇವರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ೩೭೨ ಮೈಲಿ ಉದ್ದದ ರೈಲ್ವೆ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಹಾಸಲಾಹಿತು. ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಕಾಲೇಜು ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಯಿತು.

ಮೈಸೂರಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ನಮ್ಮ ಬೀದರ ಜಿಲ್ಲೆ ಅರ್ಧ ಶತಮಾನ ಹಿಂದುಳಿಯಿತು.

-----------------------------------------------------------------------

ಹೈದರಾಬಾದ ಕರ್ನಾಟಕ:

ಭಾರತ ಸ್ವತಂತ್ರವಾದ ಒಂದು ವರುಷದ ನಂತರ ನಿಜಾಮನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಹೈದರಾಬಾದ-ಕರ್ನಾಟಕ ಪ್ರದೇಶ ೧೯೪೮ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಒಕ್ಕೂಟಕ್ಕೆ ಸೇರಿತು. ಮುಂದೆ ಮುಂಬೈ-ಕರ್ನಾಟಕ, ಹೈದರಾಬಾದ್-ಕರ್ನಾಟಕ, ಮತ್ತು ಹಳೆಯ-ಮೈಸೂರು ವಿಭಾಗಗಳ ಒಕ್ಕೂಟವೇ 'ಕರ್ನಾಟಕ' ಎಂದು ಹೊಸ ಕನ್ನಡ ಮಾತಾಡುವ ಜನರ ರಾಜ್ಯ ಸ್ಥಾಪನೆಗೊಂಡಿತು. ಕರ್ನಾಟಕಕ್ಕೆ ಮೊದಲು ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು.

ಬೀದರ್, ಗುಲ್ಬರ್ಗಾ , ರಾಯಚೂರು, ಮತ್ತು ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಹಳೆಯ ಹೈದರಾಬಾದ್ ಸಂಸ್ಥಾನದಿಂದ ಕರ್ನಾಟಕಕ್ಕೆ ಸೇರಿಕೊಂಡ ಪ್ರದೇಶಗಳು. ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಬಹುತೇಕ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ೧೯೬೦ರ ವರೆಗೆ ಶಾಲೆಗಳೇ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಮಕ್ಕಳು ಮನಬಂದಂತೆ ಆಡಿಕೊಂಡು ಕಾಲ ಕಳೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಭಾರತದ ಮೊದಲನೇ ಮತ್ತು ಎರಡನೇ ಪಂಚವಾರ್ಶಿಕ ಯೋಜನೆಗಳು ಕಳೆದ ನಂತರ ನಮ್ಮ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಲೆಗಳು ಆರಂಭವಾಗತೊಡಗಿದವು.

ನಮ್ಮ ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ನಾನು ಕಂಡ ಬದಲಾವಣೆಗಳು:

೧೯೦೦ರ ಕಾಲದ್ಲಲಿ, ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಹೈದರಾಬಾದ ನಿಜಾಮರ ಆಳ್ವಿಕೆ ಇತ್ತು. ಹಳ್ಳಿಗರಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ಕಲಿಯಲು ಶಾಲೆಗಳೇ ಇರಲಿಲ್ಲ. ೧೯೦೬ರಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಶ್ಚನ್ ಮಿಷನರಿಗಳು ಬೀದರಿನ ಮಂಗಲಪೇಟೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಹಾಗು ಮಾಧ್ಯಮಿಕ ಶಾಲೆಯೊಂದನ್ನು ತೆರೆದರು. ಸುಮಾರು ೨೦ ವರುಷಗಳ ನಂತರ ಚಿಟಗುಪ್ಪದಲ್ಲಿ ಮಿಷನ್ ಶಾಲೆಯೊಂದು ಆರಂಭವಾಯಿತು. ಅಡತ್ ಬಜಾರ್ ವ್ಯವಹಾರವೆಲ್ಲ ಮೊಡೀ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ೧೯೫೬ರ ಭಾಷಾವಾರು ಪ್ರಾಂತಗಳ ರಚನೆಯಾದ ಮೇಲೆ, ಕಲ್ಯಾಣ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆಗಳು ಉದಯವಾದವು. ಹುಮ್ನಾಬಾದ, ಹುಡಗಿ, ಖೇಣಿ ರಂಜೋಲ್, ಬೇಮಳಖೇಡಾ ಹೀಗೆ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಕಲಿಕಾ ಕೇಂದ್ರಗಳು ತಲೆಯೆತ್ತಿದವು. ಇನ್ನೂ ಬಹುತೇಕೆ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಲೆಗಳು ಇರಲೇ ಇಲ್ಲ. ಬೀದರ್ ಮತ್ತು ಚಿಟಗುಪ್ಪದಲ್ಲಿ ಹೈಸ್ಕೂಲ್ ಇತ್ತು. ಹುಮ್ನಾಬಾದನಲ್ಲಿ ಮಾಧ್ಯಮಿಕ ಶಾಲೆ ಇತ್ತು. ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ  ಹತ್ತಾರು ಹಳ್ಳಿಗಳ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಒಂದೊಂದು ಶಾಲೆ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಯಿತು.

೧೯೬೦ರಲ್ಲಿ, ಹೈದರಾಬಾದ್[ಕಲ್ಯಾಣ] ಕರ್ನಾಟಕದ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಶಾಲೆಗಳು ಆರಂಭಗೊಂಡವು. ನಮ್ಮೂರಿಗೆ ಕಮಲನಗರ ವಿಭಾಗದ ಚಂದ್ರಪ್ಪ ಮಾಸ್ಟರ್ ಹೊಸದಾಗಿ ಬಂದರು. ನಮ್ಮೂರ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ನಮ್ಮದೇ ಮೊದಲನೆಯ ಬ್ಯಾಚ್. ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಸರಕಾರಿ ಡಿಗ್ರಿ ಕಾಲೇಜು ಇರಲಿಲ್ಲ.  ಹೈದರಾಬಾದ್ ಕರ್ನಾಟಕ ಎಜುಕೇಶನ್ ಸೊಸೈಟಿ ಯಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ ಒಂದು ಖಾಸಗಿ ಕಾಲೇಜು ಕಟ್ಟಡ (ಭೂಮರಡ್ಡಿ ಕಾಲೇಜು) ಮಾತ್ರ ಹೊಸದಾಗಿ ನಿರ್ಮಾಣ ಹಂತದಲ್ಲಿತ್ತು. 

ಬೀದರ್ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಬ್ರಹತ್ ಗಾತ್ರದ ಎಂಜಿನ್ ಬಳಸಿ, ವಿದ್ಯುತ್ ತಯ್ಯಾರಿಸಿ ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಬೀದಿ ದೀಪ ಬೆಳಗಿಸುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆ 'ಹೊಸ ಗಂಜ್' ನಲ್ಲಿ ಇತ್ತು. ಬೀದರ್ ಪಠಣಕ್ಕೆ ಇನ್ನೂ ವಿದ್ಯುತ್ ಸಂಪರ್ಕ ಇಲ್ಲದ ಕಾಲ ಅದಾಗಿತ್ತು.

1965- ಕೆರೋಸಿನ್ ಎಣ್ಣೆಯಿಂದ ನಡೆಯುವ  ಕಿರ್ಲೋಸ್ಕರ್ ಇಂಜಿನ್ ಬಳಸಿ, ಭಾವಿಯಿಂದ [ತೋಟಗಾರಿಕೆ] ಕೃಷಿಗೆ ನೀರು ಒದಗಿಸುವುದು ಆರಂಭಗೊಂಡಿತು. ಇದರಿಂದ ಎತ್ತುಗಳು ಬಳಸಿ ಭಾವಿಯಿಂದ ನೀರೆತ್ತುವುದು (ಮಟ್ಟಿ ಹೊಡಿಯುವುದು) ನಿಂತು ಹೋಯಿತು. ಇಂಜಿನ್ ಶಕ್ತಿ ಬಳಸುವ ಹಿಟ್ಟಿನ ಗಿರಣಿಗಳು ಆರಂಭವಾದವು. ಖೇಣಿ ರಂಜೋಲ್ ಊರಹೊರಗೆ ಹಿಟ್ಟು ಬೀಸುವ ಎಂತ್ರವಂದನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು.

1965-ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ-9ರ ಮಂಗಲಗಿಯಿಂದ, ಖೇಣಿ ರಂಜೋಲ್ ಕಡೆ, [ಉಕ್ಕಿನಿಂದ ಮಾಡಿದ] ವಿದ್ಯುತ್ ಸರಬರಾಜು ಮಾಡುವ ಕಂಬಗಳು ನೆಡುವುದು ಆರಂಭಗೊಂಡಿತು. ಹಾಗು ಕೃಷಿ ಭೂಮಿಗೆ ನೀರುಣಿಸುವ ಪಂಪ್ ಸೆಟ್ ಗಳಿಗೆ ವಿದ್ಯುತ್ ಸರಬರಾಜು ಮಾಡಿದರು. ತದನಂತರ ಹುಮ್ನಾಬಾದ್ ನಿಂದ, ಮನ್ನಾಎಖೇಳ್ಳಿ ಕಡೆಗೆ 11kv ಶಕ್ತಿಯ ಪರ್ಯಾಯ ವಿದ್ಯುತ್ ಸರಬರಾಜು ಮಾಡುವ ಲೈನ್ ಎಳೆಯಲಾಯಿತು.

1966- ಮನೆಗಳಿಗೆ ವಿದ್ಯುತ್ ದೀಪಗಳು ಅಳವಡಿಸಿದ್ದು. ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ ಎನ್ನುವ ಅಂದಿನ ಮುಖ್ಯ ಮಂತ್ರಿಗಳಿಂದ ಹಳ್ಳಿಖೇಡ ಸಕ್ಕರೆ ಕಾರ್ಖಾನೆಯ ಶಂಖು ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಯಿತು. ಕಾರಂಜಾ ನದಿಗೆ ಹಳ್ಳಿಖೇಡ ಬ್ರಿಜ್ ಮತ್ತು ಬಗದಲ್ ಬ್ರಿಜ್ಗಳ ಕೆಲಸ ನಡೆದಿತ್ತು. ಇದಕ್ಕೆ ಮೊದಲು ಹುಮ್ನಾಬಾದ್ ನಿಂದ ಬೀದರ್ ಗೆ ಹೋಗಬೇಕಾದರೆ, ಜಾಹಿರಾಬಾದ್ ಮುಖಾಂತರ ಮಾತ್ರ ರಸ್ತೆ ಸಂಪರ್ಕ ಇತ್ತು. ಅಂದರೆ, ಹುಮ್ನಾಬಾದ್, ಜಾಹಿರಾಬಾದ್, ಮಾರ್ಗವಾಗಿ ಬೀದರಕ್ಕೆ ಹೋಗಬಹುದಾಗಿತ್ತು. ಈ ಸಮಯಕ್ಕೆ, ಹೈದರಾಬಾದನಿಂದ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಪರಳಿ-ವೈಜಿನಾಥ್ ವರೆಗೆ ಉಗಿಬಂಡಿ ರೈಲು ಓಡುವ ಸೇವೆಯು, ಬೀದರ್ ನಗರಕ್ಕೆ ಲಭ್ಯವಿತ್ತು.

೧೯೬೯ರಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಜೊತೆ ಶಾಲೆ ಕಲಿತು ಮೆಟ್ರಿಕ್ ಪಾಸಾದ ಬಹುತೇಕ ಹುಡುಗರು, ಹಳ್ಳಿಖೇಡ ಸಕ್ಕರೆ ಕಾರ್ಖಾನೆಯ ಕಾರ್ಮಿಕರಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡರು.

1972ರ ಬರಗಾಲದಲ್ಲಿ, ಮಂಗಲಗಿಯಿಂದ ಖೇಣಿ-ರಂಜೋಲ್ ಕಡೆ ೨೨ ಅಡಿ ಅಗಲದ ರಸ್ತೆ ನಿರ್ಮಾಣ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ನಾನು ಸಹ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದು. ಈ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮೂರಿನ ಹೇಮರೆಡ್ಡಿ ಧರ್ಮರೆಡ್ಡಿ ಎನ್ನುವವರು ಕಾಂಟ್ರ್ಯಾಕ್ಟರ್ ಆಗಿದ್ದರು. ೧೯೭೩ರಲ್ಲಿ ಬೀದರ್ ನಗರದಿಂದ ಬಗದಲ್-ಮನ್ನಾಎಖೇಳ್ಳಿ ಮಾರ್ಗವಾಗಿ, ಖೇಣಿ-ರಂಜೋಲ್ ಗೆ ಖಾಸಗಿ ಬಸ್ ಸೇವೆ ಲಭ್ಯವಿತ್ತು. ಖಾಸಗಿ ಬಸ್ಸಿನ ಹೆಸರು, "ಜೈ ಜವಾನ, ಜೈ ಕಿಸಾನ್" ಎಂದಿತ್ತು. ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಜನ ಸೈಕಲ್ ಬಳಸುವುದು ಸರ್ವ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಸಾಮಾನು ಸಾಗಿಸಲು ಎತ್ತಿನಬಂಡಿ, ಒಂಟೆ, ಮತ್ತು ಕತ್ತೆಗಳು  ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದ್ದವು.

೧೯೭೩ರಲ್ಲಿ ನಾನು ವಿಜ್ಞಾನ ಪದವೀಧರನಾದೆ. ಆದರೆ ವಿಜ್ಞಾನ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಓದುವಾಗ "ಇಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್" ಎನ್ನುವ ಪದವೇ ಕೇಳಿರಲಿಲ್ಲ. ಈ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಮಾಹಿತಿ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಅಂಬೆಗಾಲಿನಿಂದ ಸಾಗಿತ್ತು. ಹಳ್ಳಿಗರಿಗೆ ಸಿಮೆಂಟ್ ಎಂದರೆ ಏನೆಂದು ತಿಳಿದಿರಲಿಲ್ಲ. ಜನ ಹಳ್ಳಿಯಿಂದ ಪಟ್ಟಣಕ್ಕೆ ಹೋಗಲು ಹೆದರುತ್ತಿದ್ದರು.

ಈ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಆಗಲೇ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು, ೧೯೬೯ರಲ್ಲಿಯೇ ಚಂದ್ರನ ಮೇಲೆ ಕಾಲಿಟ್ಟು ತಿರುಗಿ ಭೂಮಿಗೆ ಬಂದಿದ್ದರು. ಅವರು ೧೯೪೫ರಲ್ಲಿಯೇ ಪರಮಾಣು ಬಾಂಬ್ ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಅವರನ್ನು ಜಗತ್ತಿನ ದೊಡ್ಡಣ್ಣ ಎನ್ನುವ ಬಿರುದು. ಅಮೆರಿಕನ್ನರು ಎರಡನೆಯ ಮಹಾ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಬಾಂಬ್ ಬಳಸಿ, ಜಪಾನ ದೇಶವನ್ನು ಸದೆಬಡಿದಿ ದ್ದರು.

---------------------------------------------------------------------------------------------

೧೯೬೦ರಲ್ಲಿ ನಮ್ಮೂರಿಗೆ ಹೊಸದಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡ, ಚಂದ್ರಪ್ಪ ಮಾಸ್ಟರ್ ಬಂದರು. ಈ ಹೊಸ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ನಮ್ಮದೇ ಮೊದಲನೆಯ ಬ್ಯಾಚ್ ಆಗಿತ್ತು. ತದನಂತರ, ನೆರೆಯ ಖೇಣಿ-ರಂಜೋಲ್ ಎನ್ನುವ ಊರಲ್ಲಿ ನಾನು ಪ್ರೌಢ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಹತ್ತನೆಯ ವರೆಗೆ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿ, ೧೯೬೮-೬೯ರಲ್ಲಿ ಮೆಟ್ರಿಕ್ ಪರೀಕ್ಷಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತೀರ್ಣನಾದೆ. ಮೂರನೆಯ ಇಯತ್ತೆಯಿಂದಲೇ ನನ್ನ ತರಗತಿಗೆ ನಾನು ಕಲಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಇದ್ದೆ.

ಬಡತನದ ಸಂಕಷ್ಟದಲ್ಲಿ ಬಳಲಿದರೂ, ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸಕ್ಕಾಗಿ ಬೀದರಿನ ಭೂಮರಡ್ಡಿ ವಿಜ್ಞಾನ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶ ಪಡೆದು ೧೯೭೩ರಲ್ಲಿ ವಿಜ್ಞಾನ ಪದವೀಧರನಾದೆ. ಗಣಿತ ಮತ್ತು ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರಗಳು ನನ್ನ ಐಚಿಕ ವಿಶಯಗಳಾಗಿದ್ದವು. ಆಗ ನಮ್ಮೂರಲ್ಲಿ ಪದವಿ ಗಳಿಸಿದವರು, ಇಬ್ಬರು ಮಾತ್ರ. ಅಲ್ಗೊಲ್ ಶಂಕರ್ ರೆಡ್ಡಿ ಮತ್ತು ನಾನು. ಈ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾವಂತರ ಅಭಾವ ಇದ್ದುದರಿಂದ ನಮಗೆ ಬೇಗನೆ ಸರಕಾರಿ ಕೆಲಸ ಲಭ್ಯವಾಯಿತು.

ತುಕಾರಾಮ ತಂದೆ ಗುಂಡಪ್ಪ ಕುಂಬಾರ ಹೊಸಕನಳ್ಳಿ:

ಕುಂಬಾರ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ ಹುಡುಗ. ನೆರೆಯ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಶಾಲೆ ಕಲಿತೆ. NTMS ರಂಜೇರಿಯಲ್ಲಿ ೩ನೇಯ ತರಗತಿಯಿಂದ ೭ನೇಯ ತರಗತಿಯ ವರೆಗೆ ಮೆರಿಟ್ ನಲ್ಲಿ, ನನ್ನ ತರಗತಿಗೆ ನಾನೇ ಮೊದಲಿಗನಾಗಿ ಇರುತ್ತಿದ್ದೆ. ಗಣಿತ ನನ್ನ ನೆಚ್ಚಿನ ವಿಷಯವಾಗಿತ್ತು. ಗುರುಬಸಪ್ಪ-ಬಬ್ಚಡಿ ಎನ್ನುವ ಗಣಿತ ಶಿಕ್ಷಕರಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತನಾಗಿದ್ದೆ. ೭ನೇಯ ಬೋರ್ಡ ಪರಿಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಗಣಿತದಲ್ಲಿ, ಯಾವ ವಿಶೇಷ ತರಬೇತಿ ಇಲ್ಲದೆ ೯೦% ಗುಣಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿದೆ. ವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಅತೀ ಕಡಿಮೆ ಗುಣಗಳು ಬಂದವು, ಕೇವಲ ೪೩% ಮಾತ್ರ. ದಿನಾಲೂ ತಪ್ಪದೆ ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದೆ.

ನಮ್ಮೂರು:

      ಶಾರದಮ್ಮನ ದಿಬ್ಬದ ಆಚೇ ಈಚೇ ಎರಡು ಊರುಗಳಿದ್ದವು. ನಂಜುಂಡೇಶ್ವರಿ ದೊಡ್ಡ ಊರಾದರೆ, ಹ್ವಾಸಕನಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಹಳ್ಳಿ. ಕಾರಂಜಾ ನದಿಯ ತೀರದಲ್ಲಿ ಈ ಹಳ್ಳಿಗಳಿದ್ದವು.  ಸಿಂದೋಲ್, ಪಾತರಪಳ್ಳಿ, ವಗದಾಳ, ರೇಕುಳಗಿ, ಹ್ವಾಸಕನಲ್ಲಿ, ಹಜ್ಜರಗಿ, ಡಾಕುಳಗಿ, ಮತ್ತು ಸಂಗೊಳಗಿ ಅಂತ ಹೀಗೆ ಕಾರಂಜಾ ನದಿಗುಂಟಾ ಊರುಗಳು ಇದ್ದವು. ಈ ನದಿಗೆ ನಾಗರ-ಹಳ್ಳ ಮತ್ತು ಮರಕಲ್-ಹಳ್ಳ ಬಂದು ಸಂಧಿಸುವ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ನಂಜುಂಡೇಶ್ವರಿ ಎನ್ನುವ ದೊಡ್ಡ ಊರೊಂದಿತ್ತು. ಈ ಊರನ್ನು ಕಾಲಾಂತರದಲ್ಲಿ ನಂಜೇರಿ ಅಂತ ಕರೆಯಲಾಯಿತು. ಆಮೇಲೆ ರಂಜೇರಿ ಅಂತ ರೂಪಾಂತರ ಹೊಂದಿತು. ಈಗ ಅದೇ ಊರು ಖೇಣಿ-ರಂಜೋಲ್ ಅಂತ ಬದಲಾಗಿದೆ. ಹ್ವಾಸಕನಲ್ಲಿ, ಈಗ ಹೊಚಕನಲ್ಲಿ ಅಂತ ಬದಲಾಗಿದೆ. ಅಂದಿನ ಕಾಲದ ಹ್ವಾಸಕನಲ್ಲಿ, ೧೨ನೇಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಊರಾಗಿತ್ತು.

          ಹ್ವಾಸಕನಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ, ಕೆಳಗಿನ ಮಳಾ, ಗೌಡರ ಮಳಾ, ಮೂಲಗ್ಯಾನ ಮಳಾ, ಅರಳಿ-ಗಿಡದ ಮಳಾ, ಹಾರೂರ ಮಳಾ, ಅಂತ ತೋಟಗಳಿದ್ದವು. ಊರಾಗ ಹಾರೂರ ಮನಿ, ಗೌಡರ ಮನಿ, ವಿರೂಪಾಕ್ಷೇಪ್ಪನ ಮನಿ, ಪೊಲೀಸ್ ಗೌಡರ ಮನಿ ಅಂತ ಇದ್ದವು. ಊರಾಗ ಮಹಾದೇವನ ಗುಡಿಯು, ಗೌಡರ ಮನಿ ಹತ್ತಿರ ಇತ್ತು. ಗೌಡರ ಮನಿಯ ಹೊರಬಾಗಿಲು ಉತ್ತರಕ್ಕ ಇತ್ತು. ಅಗಸಿ ಹತ್ತಿರ ಮೂಲಗ್ಯಾನ ಮನಿ ಇತ್ತು. ಅದರ ಎದುರಿಗೆ ಒಂದು ಚಿಕ್ಕ ಮಠ ಇತ್ತು. ಮಠದಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಕರು ತಂಗುವ ವ್ಯೆವಸ್ಥೆ ಇತ್ತು. ಊರಾಗ ಮಠಪತಿಗಳು ಇದ್ದರು, ಹಾರೂರು ಇದ್ದರು. ಹೀಗೆ ಎಲ್ಲವೂ ಹಿಂದೂ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಇತ್ತು.

ನಮ್ಮೂರು ಹೀಗಿತ್ತು

ತುಂಬಿದ ಬನ,  ನಿಶಬ್ದ ಸಂಜೆ, ಹಸಿರು ಹೊತ್ತ ಧರೆ, ಸುಘಂಧ ಬೀರುವ ಫಲ-ಪುಷ್ಪಗಳು, ತಂಗಾಳಿ, ಕಲ್ಮಶವಿಲ್ಲದ ವಾತಾವರಣ, ತಣ್ಣನೆಯ ಸಂಜೆಯ ಬಿಸಿಲು, ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಹೋಗಿಬರುವವರ ಸಂಭ್ರಮ, ಸೀಮಿತ ಜನ, ನಿಂತು ಹೋಗಿರುವಂತೆ  ಕಾಣುವ ಚಟುವಟಿಕೆ, ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದು ನಿಂತ ಪೈರುಗಳು.

ಸಣ್ಣ ಸರಳ ಮನೆಗಳು, ಸಾಕು ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ಗಿಡಗಳ ಅಶ್ರೇಯದಲ್ಲಿ ಜನ, ಹುಡುಗರ ಆಟ, ಚೆಂಡಿನಾಟ, ಗೋಲಿಯಾಟ, ಗಿಲ್ಲಿಯಾಟ, ಇತ್ಯಾದಿಗಳು. ಊರಲ್ಲೆಲ್ಲಾ ಗಿಡಗಳೇ ಗಿಡಗಳು. ಊರ ಹೊರಗೂ ಗಿಡಗಳು. ವನಸ್ತೋಮ ಎತ್ತಿದ ಕೈ. ಜನರಿಗೆ ಒಂದೂರಿಂದ ಇನ್ನೊಂದೂರಿಗೆ ಹೋಗಬೇಕಾದರೆ ಕಾಲುದಾರಿ, ಕಣಿವೆದಾರಿಗಳು. ಭಯಹುಟ್ಟಿಸುವ ವನಗಳು. ಹೀಗಿತ್ತು ನಮ್ಮ ಬೀದರ್ ಜನಪದ ನಾಡು, ೧೯೬೦ರಲ್ಲಿ.

ಊರಿಂದ ಹೊರಗೆ ಸುಮಾರು ಸಾವಿರ ಅಡಿಗಳಷ್ಟು ದೂರದ ವರೆಗೆ ಒಣ ಭೂಮಿ. ಬಯಲು ಭೂಮಿ. ಅಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲ ಮಕ್ಕಳು ಓಡಾಡುವ ಅವಕಾಶ. ಊರ ದನಕರುಗಳು ಈ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಬಿಡಾರ ಹೂಡಬಹುದಾಗಿತ್ತು. ವಿರಳ ಜನವಸತಿ. ಅತಿ ಕಡಿಮೆ ಭಾವಿಗಳು. ಒಣ ಭೂಮಿಯೇ ಹೆಚ್ಚಿನದು. ಸಂಜೆಯಾಯಿತೆಂದರೆ ತೆರೆದ ಮನೆಗಳು ಮಸುಕು ದೀಪಕಾಣುವಂತೆ ನಿಶಬ್ದವಾಗುತ್ತಿದ್ದವು. ಸಂಭ್ರಮದಿಂದ ಆಚರಿಸುವ ಹಬ್ಬಗಳು. ಎಲ್ಲಾ ಹಬ್ಬಗಳನ್ನು ಆಚರಿಸುವ ಈ ಜನ ಅಲ್ಲಾನ ಭಕ್ತರು, ರಾಮನ ಭಕ್ತರು ಆಗಿದ್ದರು.ಇವರು ಮುಗ್ಧ ಜನ.  ಬಿಚ್ಚು ಮನಸ್ಸಿನ ಸರಳ ಜನ. ಒಳಗು, ಹೊರಗೂ ಒಂದೇ ಅನ್ನುವಂತೆ ಸಹಕಾರದಿಂದ ಕೂಡಿದ ಜೀವನ.

ನಮ್ಮದು ಕೃಷಿ ಪ್ರಧಾನ ಚಟುವಟಿಕೆಯ ಹಳ್ಳಿ. ವಕ್ಕಲುತನ ಜನರ ಮುಖ್ಯ ಕಸಬು. ಎಲ್ಲರ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ದನ ಕರುಗಳು ಸಾಕುವರು.  ಊರಲ್ಲಿ ಶಾಲೆ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಹೆಂಗಸರು ದಿನಾಲೂ ಮನೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಜೋಳದ ಹಿಟ್ಟು ಬೀಸುವುದು ರೂಢಿ. ಒಕ್ಕಲಿಗರು ಬೆಳಗಾಗುವ ಮುನ್ನ ನಸುಕಿನ ಜಾವದಲ್ಲಿ ಎತ್ತುಗಳನ್ನು ಮೇಯಿಸಲು ಬಿಡುವರು. ಎತ್ತುಗಳು ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಗುವಾಗ ಅವುಗಳು ಕೊರಳ ಗಂಟೆಯ ಇಂಪಾದ ನಾದ ಕೇಳಿಸುವುದು.

ಊರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನು ಮಾತ್ರ ಒಂದು ಸೈಕಲ್ ಹೊಂದಿದ್ದ. ಸಾಮಾನು ಮತ್ತು ಧಾನ್ಯಗಳನ್ನು ಸಾಗಿಸಲು ಎತ್ತಿನ ಗಾಡಿ ಅಥವಾ ಕತ್ತೆಗಳನ್ನು ಬಳಸುವರು. ಊರ ಗೌಡರು ಕುದುರೆ ಸವಾರಿ ಮಾಡುವರು. ತೊಗಲಿನ ಬಕ್ಕುಣ ಬಳಸಿ ಮಾಡುವ  ಏತನೀರಾವರಿ ಪದ್ಧತಿ ಇತ್ತು. ತೋಟದ ಭಾವಿಯಿಂದ ನೀರೆತ್ತಲು (ಮಟ್ಟಿ ಹೊಡೆಯಲು) ನಾಲ್ಕು ಎತ್ತುಗಳು ಬಳಸುವರು.

ಹೆಚ್ಚಿನವು ಚಪ್ಪರ ಮನೆಗಳು. ಮನೆಗಳ ಹಿಂದೆ ಮುಂದೆ ಹಿತ್ತಲ ಅಂಗಳ ಇರುತ್ತಿತ್ತು. ಮನೆಯಿಂದ ಮನೆಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಬಿಡಿಜಾಗ  ಇರುತ್ತಿತ್ತು. ಮನೆಯ ಮುಂದೆ ಬೇವಿನ ಮರ ನೆಟ್ಟು ಅದಕ್ಕೊಂದು ಕಟ್ಟೆ  ಕಟ್ಟುವ ರೂಢಿ. ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಜೆಗೆ ಚಿಮಣೀ ಎಣ್ಣೆ ದೀಪ ಹಚ್ಚುವರು. ಅಡುಗೆಗೆ ಕುಳ್ಳು ಕೆಟ್ಟಿಗೆ ಬಳಕೆ ಇತ್ತು. ಓಣಿಯಲ್ಲಿ ನೀರು ಸೇದುವ ಭಾವಿ ಇರುತ್ತಿತ್ತು. ಮನೆ ಸಾಮಾನು ಕೊಳ್ಳಲು ಊರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಅಂಗಡಿಗಳಿದ್ದವು. ಊರ ಮುಂದೆ ಸಾಮೂಹಿಕ ಹರಟೆ ಹಾಗು ಮಕ್ಕಳ ಆಟಕ್ಕಾಗಿ ಕಟ್ಟೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟುವರು. ಅದರಲ್ಲೊಂದು ಬೇವಿನ ಮರ ನೆಟ್ಟು ಅದರ ನೆರಳಿನಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ಜನ ಹರಟೆ ಹೊಡೆಯುವರು.

ನನ್ನ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಸೇವೆ

೧೯೬೯ರಲ್ಲಿ, ನಮ್ಮೂರಿನಿಂದ ಒಂದು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದ, ಖೇಣಿ ರಂಜೋಳನಲ್ಲಿ ಶಾಲೆ ಕಲಿತು, ಮೆಟ್ರಿಕ್ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಸಾದೆ. ಪ್ರೌಢ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಲಿಯುವಾಗ ತಂದೆ ಆತ್ಮಹತ್ಯಗೆ ಶರಣಾದರು. ಈ ಕಾರಣ ಮೆಟ್ರಿಕ್ ಪರಿಕ್ಷೆ ಮುಗಿದೊಡನೆ, ಸೋದರಮಾವಂದಿರು ಮತ್ತು ಅಮ್ಮ ಸೇರಿ ನನ್ನ ಬಾಲ್ಯ ವಿವಾಹ ಮಾಡಿದರು. ಮದುವೆಯಲ್ಲಿ ಕೊಟ್ಟ ಬಂಗಾರದ ಉಂಗುರ ಮಾರಿ, ಬೀದರ ನಗರದಲ್ಲಿ ವಿಜ್ಞಾನ ಪದವಿಗಾಗಿ ಅಧ್ಯಯನ ಆರಂಭಿಸಿದೆ. ಸರಕಾರದಿಂದ ಸಾಲದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ವೇತನ ಪಡೆದು 1973 ರಲ್ಲಿ [ದ್ವಿತೀಯ ದರ್ಜೆಯಲ್ಲಿ] ಬಿ.ಎಸ್. ಸಿ. ಪದವಿ ಪಡೆದೆ. ಪದವಿಗಾಗಿ ಗಣಿತ ಮತ್ತು ಭೌತವಿಜ್ಞಾನ ಆರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದೆ.

1974 ರಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರ ಸರಕಾರದ ಅಂಚೆ ಮತ್ತು ತಂತಿ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ, ಟೆಲಿಫೋನ್ ಆಪರೇಟರ್ ಹುದ್ದೆಗೆ ಸೇರಿದೆ. 1979 ರಲ್ಲಿ, ಇಲಾಖೆಯ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಪರಿಕ್ಷೆ ಬರೆದು ಫೋನ್ ಇನ್ಸ್ಪೆಕ್ಟರ್ ಹುದ್ದೆಗೆ ಬಡತಿ ಪಡೆದೆ. ಪುನಃ 1982 ರಲ್ಲಿ ಇನ್ನೊಂದು  ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಪರಿಕ್ಷೆ ಬರೆದು, ಜೂನಿಯರ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ ಹುದ್ದೆಗೆ ಬಡತಿ ಪಡೆದೆ.

1999 ರಲ್ಲಿ ಸೇವೆಯ ಹಿರಿತನದ ಆಧಾರವಾಗಿ, ಸಬ್-ಡಿವಿಜಿನಲ್-ಇಂಜಿನಿಯರ್ ಹುದ್ದೆಗೆ ಬಡತಿ ಪಡೆದೆ. ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ಒಂದು ದಶಕದ ಸೇವೆಯ ನಂತರ, ನನ್ನ 58 ನೇ ವಯಸ್ಸಿಗೆ ಕೆಲಸದಿಂದ ನಿವೃತ್ತಿ ಪಡೆದೆ.

ದೂರವಾಣಿ ವಿನಿಮಯ ಕೇಂದ್ರ:

೧೯೭೪ರಲ್ಲಿ ನಾನು  ಅಂಚೆ ಮತ್ತು ತಂತಿ ಇಲಾಖೆಯಲ್ಲಿ ಟೆಲಿಫೋನ್ ಆಪರೇಟರ್ ಆಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡೆ. ಭಾಲ್ಕಿ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಟೆಲಿಫೋನ್ ಆಫೀಸ್ ಇತ್ತು. ಈ ಊರಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ೭೦ ಟೆಲಿಫೋನುಗಳು ಸೇವೆಯಲ್ಲಿದ್ದವು. ಇದಲ್ಲದೆ ಔರಾದ್ ಮತ್ತು ಕಮಲನಗರದ ಆಟೋ ಎಕ್ಸ್ಚೇಂಜ್ ಗಳು ಸಹ ಭಾಲ್ಕಿಯಿಂದಲೇ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದ್ದವು. ಕೆಲವು ದೊಡ್ಡ ಹಳ್ಳಿಗಳು ಪಬ್ಲಿಕ್ ಕಾಲ್ ಆಫೀಸ್ [pco] ಸೇವೆ ಹೊಂದಿದ್ದವು. ಈ ಎಲ್ಲ ಟೆಲಿಫೋನ್ ಜಾಲದ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ನಿಭಾಯಿಸಲು ದಿನಕ್ಕೆ ನಾಲ್ಕು ಜನ ಆಪರೇಟರ್ ಗಳು ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಹೊರಗಿನ ಕರೆಗಳಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸಲು ಭಾಲ್ಕಿ-ಬೀದರ್ ಟ್ರಂಕ್ ಲೈನ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇತ್ತು. ಆಪರೇಟರ್ ಗಳ ಕರಸೇವೆಯಿಂದ ಟೆಲಿಫೋನ್ ಕಾಲ್ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.

ಟೆಲಿಫೋನ್ ಆಫೀಸಿನಿಂದ, ಟೆಲಿಫೋನ್ ಕಂಬಗಳ ಮೇಲೆ ಅಳವಡಿಸಲಾದ ಇನ್ಸುಲೇಟರ್ ಗಳ ಮೇಲೆ ಜೋಡಿ ವಾಹಕ ತಂತಿಗಳನ್ನು ಗ್ರಾಹಕರ ಮನೆ ಅಥವಾ ಅಂಗಡಿಗಳಿಗೆ ಎಳೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಇದನ್ನು ಲೋಕಲ್ ಲೈನ್ ಲೂಪ್ ಎನ್ನುತ್ತಿದ್ದರು. ಪ್ರತಿ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಲೂಪ್ ಲೈನ್ ಇರುತ್ತಿತ್ತು. ಲೂಪ್ ಲೈನ್ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಫೋನ್ ಪೆಟ್ಟಿಗೆ ಅಳವಡಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಗ್ರಾಹಕರು ಈ ದೂರವಾಣಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ತಿಂಗಳ ಬಾಡಿಗೆ  ಕಟ್ಟಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ಅನ್ಯ ಊರಿಗೆ ಮಾತಾಡಿದರೆ ಅದಕ್ಕೆ ಬೇರೆ ಹಣ ಕಟ್ಟಬೇಕಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಎರಡು ತಿಂಗಳಿಗೆ ಒಮ್ಮೆ ಬಿಲ್ಲು ಬರುತ್ತಿತ್ತು. ನಿಗದಿತ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬಿಲ್ಲು ಕಟ್ಟದಿದ್ದಲ್ಲಿ ಟೆಲಿಫೋನ್ ಸೇವೆ ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.

ತಾಂತ್ರಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ನಿಭಾಯಿಸಲು, ಒಬ್ಬ ಟೆಕನಿಸಿಯನ್ ಮತ್ತು ಮೂವರು ಲೈನ್ ಮ್ಯಾನ್ ಗಳು ಇದ್ದರು. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇತರೆ ತಾಲೂಕಾ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಸಹ ಇಂತಹದೇ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇರುತ್ತಿತ್ತು. ಒಂದು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಟ್ಟು ಜಾಲವನ್ನು ಸೆಕಂಡರಿ ಸ್ವಿಚಿಂಗ್ ಏರಿಯಾ ಎನ್ನುತ್ತಿದ್ದರು. ಕಲಬುರಗಿಯು ಡಿವಿಜಿನಲ್ ಟೆಲಿಫೋನ್ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿತ್ತು. ಕಲಬುರಗಿಯಲ್ಲಿ ೭೦೦ ಟೆಲಿಫೋನುಗಳು ಇದ್ದವು. ಬೀದರಿನಲ್ಲಿ ೩೦೦ ಟೆಲಿಫೋನುಗಳಿದ್ದವು. ಇದನ್ನು ಮಾನ್ಯುಯಲ್ ಟೆಲಿಫೋನಿ ಎನ್ನುತ್ತಿದ್ದರು. ಆಪರೇಟರುಗಳೇ ಯಂತ್ರಗಳಂತೆ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಡುವ ತಂತ್ರಗಾರಿಕೆ ಇದಾಗಿತ್ತು. ಒಬ್ಬ ಆಪರೇಟರ್ ದಿನಕ್ಕೆ ೮ ತಾಸು ಕೆಲಸ ಮಾಡಬೇಕಾಗಿತ್ತು.

ಬಹಳಷ್ಟು ಹಳ್ಳಿಯ ಜನರಿಗೆ ಟೆಲಿಫೋನ್ ಸೇವೆಯ ಅರಿವೇ ಇಲ್ಲದ ಕಾಲ ಅದಾಗಿತ್ತು. ಹೆಚ್ಚಿನ ಫೋನುಗಳು ವ್ಯಾಪಾರಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಕೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದವು. ಮುಂದಿನ ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ ಟೆಲಿಫೋನ್ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿ ಗಣನೀಯವಾದ ಪ್ರಗತಿ ಕಂಡುಬಂತು. ೧೯೯೦ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಎಸ.ಟಿ.ಡಿ. ಸೌಲಭ್ಯ ಆರಂಭವಾಯಿತು. ಎಲೆಕ್ಟಾನಿಕ್ ಡಿಜಿಟಲ್ ಸ್ವಿಚ್ ಗಳು ದೇಶದಲ್ಲೇ ತಯ್ಯಾರಾಗುತ್ತಿದ್ದವು. ೧೯೮೬ರಲ್ಲಿ ಇಂತಹ ಮೊದಲ ಎಲೆಕ್ಟಾನಿಕ್ ಸ್ವಿಚಿಂಗ್ ಯಂತ್ರ ಒಂದನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕದ ಕಿತ್ತೂರಿನಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಲಾಯಿತು. ದೂರದ ಪಟ್ಟಣಗಳಿಗೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಮೈಕ್ರೋವೆವ್ ಗೋಪುರಗಳು ತಲೆಯೆತ್ತಿದವು. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಟೆಲೆಫೋನ್ ವಿಸ್ತರಣೆ ರಭಸವಾಗಿ ನಡೆಯಿತು. ಕೊನೆಗೆ ಆಪ್ಟಿಕಲ್ ಕೇಬಲುಗಳ ಜಾಲ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡು ಟೆಲಿಫೋನ್ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿರತೆ ಉಂಟಾಯಿತು. ೨೦೦೦ದ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಮೊಬೈಲ್ ಟೆಲಿಫೋನ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಆರಂಭಗೊಡಿತು. ತಂತಿಯಿಲ್ಲದ ಫೋನ್ ಮಾತುಕತೆ ಸಹಜವಾಗಿ ನಡೆಯಿತು.

---------------------------------------------------------------------------------

ನಾನೊಬ್ಬ ವಿಜ್ಞಾನ ಹವ್ಯಾಸಿ.

1973ರಲ್ಲಿ ವಿಜ್ಞಾನ ಪದವಿ ಪಡೆದೆನಾದರೂ, ವಿಜ್ಞಾನ ಏನೆಂದು ಪೂರ್ಣ ಅರಿವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. 1994 ರಲ್ಲಿ ಜಿ.ಟಿ. ನಾರಾಯಣರಾಯರ 'ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಮನೋಧರ್ಮ ' ಎನ್ನುವ ಕೃತಿಯ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದಾಗ, ವಿಜ್ಞಾನ ಎಂದರೇನು, ಅನ್ನುವ ಪೂರ್ಣ ಅರಿವಾಯಿತು. ಎಲ್ಲ ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳು ಕರಗಿ ಹೋದವು. ಅಂತರಂಗದಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಹೊಸ ವಿಚಾರಗಳು ಹಾಗು ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಉದಯವಾದವು. ವಿಜ್ಞಾನದ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಮುಂದೆ ಮುಂದೆ ಸಾಗಿರುವೆ. ನನ್ನ ದಾರಿ ಕೇವಲ ಜ್ಞಾನ ದಾಹ ಮಾತ್ರ ಆಗಿತ್ತು.

ವಿಜ್ಞಾನದತ್ತ ನನ್ನ ಒಲವು:

೧೯೯೪ರಲ್ಲಿ ಒಮ್ಮೆ, ನಾನು ರಾಯಚೂರಿನಲ್ಲಿ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿರುವಾಗ ರಾಜ್ಯ ಮಟ್ಟದ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನ ಜರುಗಿತು. ಅಲ್ಲಿ  ಜಿ.ಟಿ. ನಾರಾಯಣರಾಯರಿಂದ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಬರೆದ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಮನೋಧರ್ಮ ಎನ್ನುವ ಪುಸ್ತಕ ಒಂದು ಕೊಂಡುಕೊಂಡೆ. ಆಗಾಗ್ಗೆ ಕೆಲಸದಿಂದ ಬಿಡುವಿದ್ದಾಗ ಪುಟಗಳನ್ನು ತಿರುವಿ ಅದನ್ನು ಓದುತ್ತಿದ್ದೆ. ನಾನು ಅರ್ಧ ಪುಸ್ತಕ ಓದಿದ ಮೇಲೆ, ನನಗೆ ಗಣಿತಕ್ಕೂ, ವಿಜ್ಞಾನಕ್ಕೂ ಇರುವ ನಿಕಟ ನಂಟಿನ ಅರಿವಾಯಿತು. ವಿಜ್ಞಾನದ ಸಮಸ್ಸೆ ಬಿಡಿಸಲು ಗಣಿತದ ಗುಟ್ಟು ರಟ್ಟಾಯಿತು.

ನನ್ನ ಕುತೂಹಲಗಳಿಗೆ ಉತ್ತರ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಯತ್ನ:

'ಭೂಮಿಯಿಂದ ಎಷ್ಟು ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಮೋಡಗಳು ಹುಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ?' ಎನ್ನುವ ಪ್ರಶ್ನೆ ಕಾಡಿತು. ಅದನ್ನು ಬಿಡಿಸಿದೆ. ಸರಾಸರಿ ಉತ್ತರ 5 ರಿಂದ 6 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿಎಂದು ತಿಳಿಯಿತು. ಇದೇ ರೀತಿ, ಗಣಿತದ ಹಿಕಮತಿ ಬಳಸಿ ಸೂರ್ಯನ ವ್ಯಾಸದ ಉದ್ದ ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲು ಒಂದು ಪ್ರಯೋಗದ ಆಧಾರವಾಗಿ ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದೆ. ಇದರಂತೆ ಸೂರ್ಯನ ಸುತ್ತ ಭೂಮಿಯ ಚಲನೆಯ ಸರಾಸರಿ ವೇಗ ಕಂಡುಹಿಡಿದೆ. ಅಂದರೆ ಸೂರ್ಯನ ಸುತ್ತ ಭೂಮಿಯ ಪರಿಭ್ರಮಣದ ಸರಾಸರಿ ವೇಗ ಲೆಕ್ಕಹಾಕಿದೆ. ಕುತೂಹಲಕ್ಕೆ ನನ್ನ ಉತ್ತರಗಳು, ಸರಿಯಾಗಿಯೇ ಇದ್ದವು. ಹೀಗೆ ವಿಜ್ಞಾನ ಪ್ರಪಂಚಕ್ಕೆ ನಾನು ಹತ್ತಿರವಾಗುತ್ತಾ ನಡೆದೆ. ಪದವಿಯಲ್ಲಿ ಓದುವಾಗ ರಸಾಯನ ಶಾಸ್ತ್ರ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಅರ್ಥವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಮುಂದೊಮ್ಮೆ, ಸಸ್ಯಗಳು ಸೂರ್ಯನ ಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ ಸಕ್ಕರೆ ತಯ್ಯಾರಿಸುವ ಕ್ರಮ, ನನ್ನ ಕುತೂಹಲ ಕೆರಳಿಸಿತು. ಇದೇ ಧಾಟಿಯಲ್ಲಿ ಮುನ್ನುಗ್ಗಿ ರಸಾಯನ ಶಾಸ್ತ್ರದತ್ತ ನನ್ನ ಒಲವು ಹೆಚ್ಚಿತು. ವಿವಿಧ ಪರಮಾಣುಗಳ ಸಹವೇಲೆನ್ಸಿ ಬಂಧ ಉಂಟಾಗುವುದನ್ನ ಮತ್ತು ಇದಕ್ಕೆ ಸಂಭಂದಿಸಿದಂತೆ ಶಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಆಗುವ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡೆ.

ಕಾಲದೊಂದಿಗೆ ರಸಾಯನ ಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಆದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದೆ. ಹೀಗೆ ನಾನೊಬ್ಬ ರಸಾಯನ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಹವ್ಯಾಸಿಯಾದೆ. ಮೂಲಧಾತುಗಳ ಪರಮಾಣು ರಾಶಿಯನ್ನು ಆಧರಿಸಿ, ಸೈಬೀರಿಯಾದ ವಿಜ್ಞಾನಿ ಮೆಂಡೆಲಿವರು ಧಾತುಗಳ ಆವರ್ತಕ ಕೋಷ್ಟಕ ರಚನೆ ಮಾಡಿದನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದೆ. ಹೀಗೆ ವಿಜ್ಞಾನ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಪಯಣ ಮುಂದೆ ಮುಂದೆ ಸಾಗಿತು. ಆವರ್ತಕ ಕೋಷ್ಟಕ ಇಡೀ ವಿಶ್ವಕ್ಕೆ ಅನ್ವಯ ಎಂದು ತಿಳಿದಾಗ, ಬಲು ಆಶ್ಚರ್ಯ ಹಾಗು ಸಂತೋಷದ ಭಾವನೆ ಮೂಡಿತು.

ಪ್ರೌಢಶಾಲಾ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಭೋದನೆ:[2014]

ನಾನು ಶಿಕ್ಷಕನಾದದ್ದು ಒಂದು  ಆಕಸ್ಮಿಕ ಘಟನೆ. ಕೆಲಸದಿಂದ ನಿವೃತ್ತಿ ಪಡೆದಮೇಲೆ, ಒಮ್ಮೆ ನಾನು ಬೆಳಕೇರಿಯ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲಿರುವ ರೇವಣಸಿದ್ದೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಪೂಜೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಾರ್ಥನೆಗಾಗಿ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ್ದೆ. ಪೂಜೆಯ ನಂತರ ನಾನು ಸರ್ಕಾರಿ ಶಾಲೆಯ ಬಳಿ ಹಾದು ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದಾಗ, 10ನೇ ತರಗತಿಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಧರಣಿಯನ್ನು ನೋಡಿದೆ. ಅವರು ತಮಗೆ ಪಾಠ ಕಲಿಸಲು ಗಣಿತ ಶಿಕ್ಷಕರ ಬೇಡಿಕೆ ಇಟ್ಟು  ಧರಣಿಗೆ ಇಳಿದಿದ್ದರು. ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಅವರಿಗೆ ಗಣಿತ ವಿಷಯ ಕಲಿಸಲು ಯಾರೂ ಇರಲಿಲ್ಲ.  ಇದನ್ನು ಕಂಡ ನಾನು, "ಸ್ವಲ್ಪ ಪ್ರಯತ್ನಿಸೋಣ" ಎಂದು ಯೋಚಿಸಿದೆ. ಮರುದಿನ, ನಾನು ಹೈಸ್ಕೂಲಿಗೆ ಹೋಗಿ ತರಗತಿಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆ. "ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಅಳಿಲು ಸೇವೆಯೇ  ಸರಿ" ಎಂದು, ಗಣಿತ ಪಾಠ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೆ. ಹೈಸ್ಕೂಲ್ ಹುಡುಗರಿಗೆ ಗಣಿತ ತರಗತಿಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಮುಖ್ಯೋಪಾಧ್ಯಾಯರು ನನಗೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡಿದರು. ನಿಧಾನವಾಗಿ ನಾನು ಬೋಧನಾ ಪ್ರಕ್ರೀಯೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡೆ ಮತ್ತು ನಂತರ ನಾನು ಶಾಲೆಯ ವೇಳಾಪಟ್ಟಿಯ ಪ್ರಕಾರ 8ನೇ, 9ನೇ ಮತ್ತು 10ನೇ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ನಿಯತವಾಗಿ ತರಗತಿಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದೆ. ಈ ಅಭ್ಯಾಸ ಸುಮಾರು ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ನಡೆಯಿತು. ನಾನು ವೃತ್ತಿಪರ ಶಿಕ್ಷಕನಾಗಿರಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಲಿಸಲು ಯಾವುದೇ ತರಬೇತಿ ಪಡೆದಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೂ,  ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಕಲಿಸಬೇಕೆನ್ನುವ ನನ್ನ ಉತ್ಸಾಹವು ಕೆಲಸ ಮಾಡಿತು ಮತ್ತು ನನ್ನನ್ನು ಹೈಸ್ಕೂಲ್ ಶಿಕ್ಷಕನನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿತು.

ಗಣಿತ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಮೂಲಭೂತ ಕೌಶಲ್ಯಗಳನ್ನು ಕಲಿಯಲು ಕೆಲವು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ನನ್ನ ನಿವಾಸಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಜನರು ನನ್ನನ್ನು "ಶಿಕ್ಷಕರು" ಎಂದು ಕರೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಹೀಗಿರುವಾಗ, ಒಂದು ಒಳ್ಳೆಯ ದಿನ, ಸರಕಾರದಿಂದ ಗಣಿತ ಶಿಕ್ಷಕರನ್ನು ನೇಮಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ನಾನು ಗಣಿತ ಬೋಧನೆಯಿಂದ ಮುಕ್ತನಾದೆ. ಆದರೆ ಈ ಮಧ್ಯ, ವಿಜ್ಞಾನ ಶಿಕ್ಷಕಿಯೊಬ್ಬರು ಗರ್ಭಿಣಿಯಾಗಿದ್ದು, ಆರು ತಿಂಗಳುಗಳ ಕಾಲ, ಹೆರಿಗೆ ರಜೆಯ ಮೇಲೆ ತೆರಳಿದರು. ವಿಜ್ಞಾನವು ನನ್ನ ಹವ್ಯಾಸವಾಗಿದ್ದರಿಂದ, ನಾನು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ವಿಜ್ಞಾನ ಕಲಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆ. ಇದು 10ನೇ ತರಗತಿಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ತಮ್ಮ SSLC ಫಲಿತಾಂಶ ಉತ್ತಮಗೊಳಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿತು. ಯಾರೂ ನನ್ನನ್ನು ಶಿಕ್ಷಕರಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಕೇಳಿರಲಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ನಾನು ಯಾವುದೇ ಸಂಬಳ ಅಥವಾ ಗೌರವ-ಧನವನ್ನು ಬಯಸದೆ, ಸ್ವಯಂಪ್ರೇರಿತನಾಗಿ ಇದೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಮಾಡಿದೆ. ನಾನು ನನ್ನ ಸಹೋದರಿಯ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದೆ ಮತ್ತು ನನ್ನ ಆಹಾರದ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಅಲ್ಲಿಯೇ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದೆ.

ಕಲಿಸುವಾಗ ನಾನೂ ಕಲಿಯುತ್ತಿದ್ದೆ. ನನಗೂ ಲಾಭವಾಯಿತು. ವಿಜ್ಞಾನ ಶಿಕ್ಷಕಿ ರಜೆ ಮುಗಿಸಿ ಹಿಂದಿರುಗಿದಾಗ ನಾವಿಬ್ಬರೂ ಬಯೋಕೆಮಿಸ್ಟ್ರಿ ಮತ್ತು ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರದಂತಹ ಪರಸ್ಪರ ಆಸಕ್ತಿಯ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಚರ್ಚಿಸುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಸುಮಾರು ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ, ನಾನು ಈ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿದ್ದೆ. ಹೀಗೆ, ನಾನೂ ಕೂಡ ಶಿಕ್ಷಕನಾದೆ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ನಾನು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ವ್ಯಾಕರಣದ ತರಗತಿಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದೆ. ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಶಿಕ್ಷಕರು ವ್ಯಾಕರಣ ಭೋದನೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಲು ನನ್ನನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಿದರು. ಮಕ್ಕಳಿತೆ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ವ್ಯಾಕರಣ ಕಲಿಸುವ ನನ್ನ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ಅವರು ಶ್ಲಾಘಿಸಿದರು. ನನ್ನ ನಿವೃತ್ತ ಜೀವನದ ಸಮಯವು ಗ್ರಾಮೀಣ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ಶಾಲೆ ಕಲಿಕೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು.

ಸೈನ್ಸ್ ಟೀಚರ್ ಪಿಎಚ್ ಡಿಗಾಗಿ ಓದುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಆಕೆಗೆ ವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಅನುಭವದ ಅಗತ್ಯವಿತ್ತು; ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್, ಸಂವಹನ ಮತ್ತು ಸೌರಶಕ್ತಿಯಂತಹ ಅನ್ವಯಿಕ ವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ. ನಾವು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಕುಳಿತು ಓದುತ್ತಿದ್ದೆವು ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಚರ್ಚಿಸುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಅವಳು ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ತನ್ನ Ph.D ಯ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ಭಾಗವನ್ನು  ಪಾಸಾದಾಗ, ತುಂಬಾ ಸಂತೋಷಪಟ್ಟಳು.

                                                                      -ಎಚ್. ಕೆ. ತುಕಾರಾಮ

ನನ್ನ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಕೆಲಸ:

ಹುಟ್ಟಿದ್ದು ಹೊಸಕನಲ್ಲಿಯಲ್ಲಿ. ತಂದೆ ಗುಂಡಪ್ಪ ಗಡಿಗೆಮಾಡುವರು, ತಾಯಿ ತಿಪ್ಪಮ್ಮ ಮನೆಗೆಲಸ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವರು. ನರಸಮ್ಮ ಅಜ್ಜಿ ಮನೆಯ ಹಿರಿಯರು. ನಾನು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಹಾಗು ಪ್ರೌಢ ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗಿದ್ದು ರಂಜೇರಿಯಲ್ಲಿ. ೧೯೬೦ರ ಸಮಯ; ಸುತ್ತು ಹತ್ತಾರು ಹಳ್ಳಿಗಳಿಗೆ ಒಂದೇ ಶಾಲೆ, ಅದು ರಂಜೇರಿಯಲ್ಲಿ. ಇದೇ ಊರಲ್ಲಿ ೧೯೬೭-೬೮ರಲ್ಲಿ ಪ್ರೌಢ ಶಾಲೆಯ ಆರಂಭ. ಈ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ನನ್ನದು ಎರಡನೇ ಬ್ಯಾಚ್ ಆಗಿತ್ತು.

ಖೇಣಿ ರಂಜೋಲ್ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ೩ರರಿಂದ ೭ನೇ ತರಗತಿಯ ವರೆಗೆ ಶಾಲೆ ಕಲಿತೆ. ನಮ್ಮೂರಿಂದ ನಮ್ಮ ಶಾಲೆ ಒಂದು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿತ್ತು. ದಿನಾಲು ತಪ್ಪದೆ ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದೆ. ಗಣಿತ ನನ್ನ ಇಷ್ಟವಾದ ವಿಷಯವಾಗಿತ್ತು. ೭ನೇಯ ಬೋರ್ಡ್ ಪರಿಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ವಿಶೇಷ ತರಬೇತಿ ಇಲ್ಲದೆ ಗಣಿತದಲ್ಲಿ ೯೦% ಗುಣ ಗಳು ಗಳಿಸಿದೆ. ಮುಂದೆ ಜೂನ್ ೧೯೬೬ರಲ್ಲಿ ಹೊಸದಾಗಿ ತೆರೆಯಲಾದ ಟಿ.ಡಿ.ಬಿ. ಹೈಸ್ಕೂಲ್ ರಂಜೋಲ್ ನಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶ ಪಡೆದೆ. ನನಗೆ ೫೦ ರೂಪಾಯಿ ಮೆರಿಟ್ ಸ್ಕಾಲರ್ಷಿಪ್ ಕೊಟ್ಟರು. ಒಂಬತ್ತನೆಯಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ವಿಜ್ಞಾನ ವಿಭಾಗ ಆರಿಸಿಕೊಂಡು ಓದುತ್ತಿದ್ದೆ.

ದಸರಾ ಹಬ್ಬದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅಪ್ಪ, ಇದ್ದಕಿದ್ದಂತೆ ಆತ್ಮಹತ್ತೆಗೆ ಶರಣಾದರು. ಅವರು ಒಂದು ಹೊಲ ಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಮೋಸ ಹೋಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಜೀವನದುದ್ದಕೂ ಗಳಿಸಿದ ಹಣ ನಿರುಪಾಲಾಗಿತ್ತು. ಇದು ಆಘಾತ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಸಂಕಟಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಅಮ್ಮ ಕ್ಷೆಯದಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿದ್ದರು. ಹತ್ತನೆಯಲ್ಲಿ ಓದುವಾಗ ೨೫ ರೂಪಾಯಿ ಪರೀಕ್ಷೆ ಶುಲ್ಕ ಕಟ್ಟಲು ಒದ್ದಾಡಿ ಹೋದೆ. ಕೊನೆಗೆ ಬೆಳಕೇರಿಯ ಸೋದರತ್ತೆ, ಉಣ್ಣುವ ಜೋಳ ಮಾರಾಟಮಾಡಿ ೨೫ ರೂಪಾಯಿ ಕೊಟ್ಟರು.

ಮೆಟ್ರಿಕ್ ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ಮುನ್ನ ನನ್ನ ಮದುವೆಯ ವಿಷಯವಾಗಿ ಮಾತಾಡಲು ಶ್ರೀಮಂಡಲದ ನೆಂಟರು ಬಂದರು. ನಾನು ಇನ್ನೂ ಶಾಲೆ ಕಲಿಬೇಕು, ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ. ಆದರೆ, ಅಮ್ಮ ನನ್ನ ಮದುವೆಗೆ ಸಮ್ಮತಿ ಕೊಟ್ಟರು. ಪರೀಕ್ಷೆ ಮುಗಿದೊಡನೆ ನನ್ನ ಸರಳ ಮದುವೆ, ವಧುವಿನ ಊರಲ್ಲಿ ಜರುಗಿತು. ನಾನು ಎಸ.ಎಸ.ಎಲ್.ಸಿ. ಯಲ್ಲಿ ೬೭% ಗುಣಗಳೊಂದಿಗೆ ಫಸ್ಟ್-ಕ್ಲಾಸ್ ನಲ್ಲಿ ಪಾಸಾದೆ.

ನಾಲ್ಕು ವರುಷ ಹೆಂಡತಿಯನ್ನು ತವರೂರಿನಲ್ಲಿಯೇ ಇರಿಸಿ, ಕಾಲೇಜು ಶಿಕ್ಷಣ ಮುಂದುವರಿಸಿದೆ. ಮದುವೆಯಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟ ಬಂಗಾರದ ಉಂಗುರ ಮಾರಿ, ಭೂಮರಡ್ಡಿ ಕಾಲೇಜಿಗೆ ಪಿ.ಯು.ಸಿ. ಸೈನ್ಸ್ ಕಲಿಯಲು ಪ್ರವೇಶ ಪಡೆದೆ. ನನ್ನ ಹೆಂಡತಿಯ ಅಣ್ಣ, ಬಿ.ಎ. ಅಂತಿಮ ವರುಷದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಅವರೊಟ್ಟಿಗೆ ರೂಮ್ ಮೇಟ್ ಆಗಿ ಉಳಿದು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೆ. ಆರ್ಥಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಎದುರಿಸಿದೆ. ಪುಸ್ತಕ ಕೊಳ್ಳಲು ಹಣದ ಕೊರತೆ ಎದುರಿಸಿದೆ. ಆ ವರುಷ ೫೮% ಗುಣಗಳೊಂದಿಗೆ ಪಿ.ಯು. ಸಿ. ಸೈನ್ಸ್ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತೀರ್ಣನಾದೆ. ೩೦೦ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಲ್ಲಿ ೯೦ ಜನ ಮಾತ್ರ ತೇರ್ಗಡೆಯಾಗಿದ್ದರು. ನನ್ನದು ಕಾಲೇಜಿಗೆ ಸೆಕೆಂಡ್ ರ್ಯಾನ್ಕ್ ಆಗಿತ್ತು. ತಂದೆ ಇಲ್ಲದ ಬಡ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಎಂದು ಫ್ರಿಶಿಪ್ ಎನ್ನುವ ಸ್ಕಾಲರ್ಶಿಪ್ ಕೊಟ್ಟರು. ಹೀಗಾಗಿ ಕಾಲೇಜಿಗೆ ಕಟ್ಟಿದ ೩೦೦ ರೂಪಾಯಿ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಪಡೆದೆ. ಇದೇ ಹಣ ಭದ್ರವಾಗಿ ಉಳಿಸಿ,ಇದನ್ನೇ ಬಳಸಿ, ಮುಂದಿನ ವರುಷ ಬಿ.ಎಸ್.ಸಿ. ಭಾಗ-೧ಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶ ಪಡೆದೆ. ಶೇಕಡಾ ೫೦ಕ್ಕಿಂತ ಅಧಿಕ ಗುಣಗಳು ಪಡೆದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು, ನ್ಯಾಶನಲ್ ಲೋನ್ ಸ್ಕಾಲರ್ಶಿಪ್ ಫಾರ್ಮ್ ತುಂಬಬಹದಾಗಿತ್ತು. ತಾಯಿಯನ್ನು ಜಿಲ್ಲಾ ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಕರೆಯಿಸಿ, ಕೋರ್ಟ್ ಅಫಿಡಾವಿಟ್ ಮಾಡಿಸಿ, ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದೆ. ಇದರಿಂದ ಪದವಿಗಾಗಿ ಮೂರು ವರುಷದ ಲೋನ್ ಸ್ಕಾಲರ್ಶಿಪ್ ಗೆ ಆಯ್ಕೆಯಾದೆ. ವರುಷಕ್ಕೆ ರೂ. ೭೨೦ ಸಿಗುತ್ತಿತ್ತು. ಮೂರು ವರುಷ ಗಣಿತ ಮತ್ತು ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ ಅಧ್ಯಯನ ಗೈದು ೧೯೭೩ರಲ್ಲಿ ಡಿಗ್ರಿ ಅಂತಿಮ ಪರೀಕ್ಷೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಬರೆದು, ೫೬% ಗುಣಗಳೊಂದಿಗೆ ಪಾಸಾದೆ.

೧೯೭೨-೭೩ ಭಾರತದ ಈ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಬರಗಾಲ ಇತ್ತು. ಅದೇಕೋ ಆ ವರುಷ ನನಗೆ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ವೇತನದ ಕಂತು(ಹಣ) ಬರಲಿಲ್ಲ. ಜೀವನ ಸಾಗಿಸುವುದು ಕಷ್ಟಕರವಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿತು. ಕನಿಷ್ಠ ಅಗತ್ಯಗಳಿಗೂ ಹಣ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಅಕ್ಟೊಬರ್ ತಿಂಗಳ ಮಧ್ಯಂತರ ಬಿಡುವು ನೀಡಿದಾಗ ನಮ್ಮೂರಿಗೆ ತೆರಳಲು ನನ್ನಲ್ಲಿ ಬಸ್ ಟಿಕೇಟ್ ಪಡೆಯಲು ಕಾಸು ಇರಲಿಲ್ಲ. ಸಾಮಾನುಗಳನ್ನು ಹೊತ್ತುಕೊಂಡು ನಡೆದುಕೊಂಡೇ ನಮ್ಮೂರಿಗೆ ಹೋದೆ. ನಮ್ಮೂರಲ್ಲಿ ಬರಗಾಲದ ಫಂಡ್ ನಲ್ಲಿ ಹೊಸ ರೋಡ್ ನಿರ್ಮಾಣದ ಕೆಲಸ ನಡೆದಿತ್ತು. ಮೂರು ವಾರ ನಾನು ಅದರಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದೆ. ಇದರಿಂದ ರೂ. ೨೦ ಗಳಿಸಿದೆ. ಈ ಹಣ ಹಾಗೆ ಕಾದಿರಿಸಿಕೊಂಡೆ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಂತರ ಸೂಟಿ ಮುಗಿದ ಮೇಲೆ ನಡೆದುಕೊಂಡೇ ಬೀದರಿನ ಕಾಲೇಜಿಗೆ ಹಿಂತಿರುಗಿದೆ. ಒಂದು ತಿಂಗಳು ಕಳೆದ ಮೇಲೆ ನನ್ನ ಅಜ್ಜಿ ನನ್ನನ್ನು ಕಾಣಲು ಬೀದರಕ್ಕೆ ಬಂದರು. ಅವರು ನನ್ನ ಹಣಕಾಸಿನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ನೋಡಿ, ತಮ್ಮ ಬಂಗಾರದ ಮೂಗುತಿಯನ್ನೇ ತೆಗೆದು ಕೊಟ್ಟರು. ಅದನ್ನು ಮಾರಾಟಮಾಡಿ ಫೈನಲ್-ಇಯರ್ ಪರೀಕ್ಷೆ ಮುಗಿಯುವ ವರೆಗೆ ಬೀದರಿನಲ್ಲಿ ಬದುಕುಳಿದೆ.

ಡಿಗ್ರಿ ಪರೀಕ್ಷೆ ಮುಗಿದ ನಂತರ, ೧೯೭೩ರ ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ದಿನಾಲು ರೇಕುಲಗಿಯ ಶಾಮರಾಯ ಗೌಡರ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಪಾಠ ಮಾಡಲು ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದೆ. ಅವರು ಒಂದಿಷ್ಟು ಜೋಳ ಕೊಟ್ಟು ಸಹಕರಿಸಿದರು. ಆಮೇಲೆ ಬೀದರಿನ ಪಿ.ಡಬ್ಲ್ಯೂ.ಡಿ ಕಚೇರಿಯಲ್ಲಿ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಕಲಿತ-ಕೂಲಿಕಾರ  ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ತಿಂಗಳಿಗೆ ೧೦೦ ರೂಪಾಯಿ ಪಾಗಾರು ಪಡೆದು ನಾಲ್ಕೈದು ತಿಂಗಳು ಅಮ್ಮ ಮತ್ತು ಹೆಂಡತಿಯೊಂದಿಗೆ ಬಿದರಿನಲ್ಲಿಯೇ ಜೀವನ ಸಾಗಿಸಿದೆ.

ಇದೇ ಸಮಯಕ್ಕೆ ಪೇಪರ್ ಒಂದರಲ್ಲಿ ಅಂಚೆ ಮತ್ತು ತಂತಿ ಇಲಾಖೆಯಲ್ಲಿ ಆಪರೇಟರ್ ಹುದ್ದೆಗಾಗಿ ಪ್ರಕಟಣೆ ಹೊರಡಿಸಿದರು. ನಾನು ಅದಕ್ಕೆ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದೆ. ನನ್ನ ಮೆರಿಟ್ ಆಧಾರವಾಗಿ ಟೆಲಿಫೋನ್ ಆಪರೇಟರ್ ನೌಕರಿಗೆ ಸೇರಿಕೊಂಡೆ. ಕಲಬುರಗಿಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ತಿಂಗಳ ತರಬೇತಿ ಪಡೆದು, ಭಾಲ್ಕಿ ಪಟ್ಟಣದಿಂದ ೧೯೭೪ರ ಜೂಲೈ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಹಾಜರಾದೆ. ಎರಡು ತಿಂಗಳಾದ ಮೇಲೆ ಬಾಡಿಗೆ ಮನೆ ಹಿಡಿದು, ಹೆಂಡತಿಯೊಂದಿಗೆ ಇರುತ್ತಿದ್ದೆ.

೧೯೭೫ರ ಜನೇವರಿಯಲ್ಲಿ ಅಮ್ಮನ ಆರೋಗ್ಯ ತೀರಾ ಕುಸಿಯಿತು. ಅವಳನ್ನು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಅಂಬಾಜೋಗೈ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ತಿಂಗಳು ಒಳರೋಗಿಯಾಗಿ ಅಡ್ಮಿಟ್ ಮಾಡಿ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದೆ. ತಿಂಗಳ ಪಗಾರ ಬಂದೊಡನೆ ಅಮ್ಮನನ್ನು ಕಾಣಲು ಹೋದೆ. ಅಮ್ಮನ ಆರೋಗ್ಯದಲ್ಲಿ ಸುಧಾರಣೆ ಆಗಿತ್ತು. ನನ್ನ ಕಂಡು ಅಮ್ಮ ಬಲು ಖುಷಿ ಪಟ್ಟರು. ಅವರನ್ನು ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಿಂದ ಡಿಶ್ಚಾರ್ಜ್ ಮಾಡಿಸಿ, ಬೀದರಕ್ಕೆ ರೈಲಿನಲ್ಲಿ ಕರೆತಂದು, ಔಷಧ ಕೊಡಿಸಿ ಊರಲ್ಲಿ ಬಿಟ್ಟು, ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಹಿಂತಿರುಗಿದೆ.

ಇದಾದ ಒಂದೆರಡು ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ತಂಗಿಯ ಬಾಣಂತನದಲ್ಲಿ ಏರುಪೇರಾಗಿ, ತಂಗಿ ಕೋಮಾದಲ್ಲಿದ್ದಳು. ಅವಳನ್ನು ಬೀದರಿನ ಮಿಷನ್ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಅಡ್ಮಿಟ್ ಮಾಡಿ ಮೂರು ವಾರ ಇರಿಸಲಾಯಿತು. ಅವಳ ದಾವಾಖಾನೆಯ ಖರ್ಚು ನಾನೇ ನಿಭಾಯಿಸಿದೆ. ಅವಳು ಚೇತರಿಸಿಕೊಂಡಳು. ಹೀಗೆ ಹಣ ವ್ಯಯವಾಗುತ್ತಲೇ ಇತ್ತು.

ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಬೇನ್ನುವ ಹಂಬಲದಿಂದ, ಬಿಡುವಿನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಅಸಿಸ್ಟಂಟ್ ಗ್ರೇಡ್ ಪರೀಕ್ಷೆಗಾಗಿ ಓದುತ್ತಿದ್ದೆ. ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಹೈದರಾಬಾದಿಗೆ ಹೋಗಿ ಎರಡು ದಿನಗಳ ಪರೀಕ್ಷೆ ಬರೆದೆ. ನನ್ನ ಪೇಪರ್ ಸರಿಯಾಗಿ ಬರೆಯಲು ಆಗಲಿಲ್ಲ. ನಾನು ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಸೋತಿದ್ದೆ. ಇದು ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಪ್ರಥಮ ಸೋಲಾಗಿತ್ತು. ಹೀಗೇಕಾಯಿತು ಅಂತ ಚಿಂತೆಗೀಡಾದೆ. ಈ ಮದ್ಯ ನನ್ನ ಹೆಂಡತಿಯ ಅಣ್ಣ ಬಂದು ಬಸುರಿಯಾದ ಅವಳನ್ನು ತವರೂರಿಗೆ ಕರೆದೊಯ್ದರು. ನಾನು ಚಿಂತೆಯಿಂದ ಸೊರಗುತ್ತಿದ್ದೆ. ಕೊನೆಗೆ ಜೀವನ ಸಾಕೆನಿಸಿತು. ಇರುವ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಹೋಗಲಿಲ್ಲ. ನಾನು ಭ್ರಮಿತನಾಗಿದ್ದೆ.

ನನ್ನನ್ನು ಅರೆಹುಚ್ಚ ಎಂದು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿ, ಉಪಚಾರ ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಕೊನೆಗೆ ಹೈದರಾಬಾದ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಮೆಂಟಲ್ ಶಾಕ್ ಕೊಡಿಸಿ, ೧೯೭೫ರ ಡಿಸೇಂಬರ್ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಸೋದರಮಾವನ ಊರಾದ ಸೀತಾಳಗೇರಿ ಯಲ್ಲಿ ಬಿಟ್ಟು ಬಿಟ್ಟರು. ೧೯೭೬ರ ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಅಂಬ್ರುತರಾವ್ ಎನ್ನುವ ಗೆಳೆಯನೊಂದಿಗೆ ಜೋಳದ ರಾಶಿ ಮಾಡುವಾಗ ಹೊಲಗದ್ದೆಗಳಲ್ಲಿಅಡ್ಡಾಡುತ್ತಿದ್ದೆ. ೧೯೭೬ರ ಜೂನ್ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಅಮೃತರಾವ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಬೀದರಕ್ಕೆ ಹೋಗಿದ್ದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಪರಿಚಯದ ಗೆಳೆಯ ಸಿಕ್ಕ. ಆತ ನನ್ನನ್ನು ತನ್ನ ಮನೆಗೆ ಕರೆದು, ಉಪಚರಿಸಿ, "ಭಾಲ್ಕಿಗೆ ಹೋಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡು" ಅಂತ ಸಲಹೆ ಕೊಟ್ಟ. ಅದರಂತೆ ನಾನು ಜುಲೈ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಹೋದೆ. ಒಂದು ತಿಂಗಳು ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವಾಗ ಎದೆನೋವು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತ್ತು. ಆಗಸ್ಟ್ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಪುನಃ ಹೇಳದೆ, ಕೇಳದೆ ನಮ್ಮೂರಿಗೆ ಹಿಂತಿರುಗಿದೆ. ಸಪ್ಟೆಂಬರ್ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಿಷ್ಟು ಪಾಗಾರದ ಹಣ ಬಂದಿತ್ತು. ಅದನ್ನು ಪಡೆದು, ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಹೇಳದೆ ಕೇಳದೆ ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ ಎಸ್ಕೇಪ್ ಆದೆ. ಅಲ್ಲಿಂದ ರೈಲಿನಲ್ಲಿ ಪೂನಾ ನಗರಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಅಡ್ಡಾಡುವಾಗ ಪೊಲೀಸರು ಹಿಡಿದು ಜೈಲಿಗೆ ತಳ್ಳಿದರು. ಅದು ಇಂದಿರಾಜಿಯವರ ಎಮರ್ಜೆನ್ಸಿ ಹೇರಿದ ಕಾಲವಾಗಿತ್ತು. ಎರಡು ತಿಂಗಳು ಜೈಲು ವಾಸ ಮುಗಿದು, ೧೯೭೬ರ ನವಂಬರ್ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಅಮ್ಮನನ್ನು ಕಾಣಲು ಊರಿಗೆ ಹಿಂತಿರುಗಿ ಬಂದೆ. ಒಂದು ತಿಂಗಳು ನಮ್ಮೂರಿನಲ್ಲಿಯೇ ಉಳಿದುಕೊಂಡೆ. ಡಿಸೇಂಬರ್ ನಲ್ಲಿ ಮೇಲಾಧಿಕಾರಿಗಳು ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಹಿಂತಿರುಗುವಂತೆ ನೋಟೀಸು ಕೊಟ್ಟರು. ತಪ್ಪಿದಲ್ಲಿ ನಿಯಮದ ಪ್ರಕಾರ ಕಾನೂನು ಕ್ರಮ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದಾಗಿ ಹೇಳಲಾಗಿತ್ತು, ನೋಟೀಸಿನಲ್ಲಿ. ಹಿರಿಯರು ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಹೋಗುವಂತೆ ಸಲಹೆ ಕೊಟ್ಟರು. ಆದರೂ ನನ್ನ ಮನಸ್ಸು ಇರಲಿಲ್ಲ. ಒಂದು ದಿನ ಅಮ್ಮ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಬೈದು ರೇಗಿದರು. ೧೯೭೬ರ ಡಿಸೇಂಬರ್ ತಿಂಗಳ ಕೊನೆಯ ವಾರದಲ್ಲಿ ಜಿಲ್ಲಾ ಅರೋಗ್ಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಂದ ೮೯ ದಿನಗಳ ಮೆಡಿಕಲ್ ಸರ್ಟಿಫಿಕೇಟ್ ಪಡೆದುಕೊಂಡು ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಪುನಃ ಹಾಜರಾದೆ. ೧೯೭೭ರ ಜನೆವರಿ ೧೪ರಂದು ರೇಕುಳಗಿ  ಶಂಭುಲಿಂಗನ ಜಾತ್ರಯ ನಿಮಿತ್ತ ಊರಿಗೆ ಹೋಗಿದ್ದೆ. ಅಮ್ಮನ ಅರೋಗ್ಯ ಕುಸಿದಿತ್ತು. ಅಂದು ರಾತ್ರಿ ಮಲಗುವ ಮುನ್ನ ಅಮ್ಮ ಕೊನೆಯ ಹಿತನುಡಿಗನನ್ನಾಡಿದರು. ತಂಗಿಯನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ನೋಡಿಕೊ ಎಂದರು. ನಾನು ಮರುದಿನ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಹೋದೆ. ನನಗೆ ಲೀವ್ ಸೆಟಲ್ ಆಗಿ ಪಗಾರ ಬರುವುದರೊಳಗೆ ೧೯೭೭ರ ಫೆಬ್ರವರಿಯಲ್ಲಿ ಅಮ್ಮ ತೀರಿಕೊಡರು. ನಾನು ಅಪ್ಪ, ಅಮ್ಮ ಇಲ್ಲದ ಏಕಾಂಕಿಯಾಗಿದ್ದೆ.

ಇತ್ತ ಮಾರ್ಚ್-ಏಪ್ರಿಲ್ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಲೀವ್ ಸೆಟಲ್ ಆಗಿ ಪಗಾರ ಬರುವುದು ಆರಂಭವಾಯಿತು. ಕೊಡಬೇಕಾದ ಬಾಕಿ ಹಣವನ್ನು ಸಹುದ್ಯೋಗಿಗಳಿಗೆ ಕೊಟ್ಟು, ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಕೋಣೆ ಬಾಡಿಗೆ ಹಿಡಿದು ಪುನಃ ಒಂಟಿ ಜೀವನ ಸಾಗಿಸಿದೆ. ಹೋಟಲ್ ಒಂದರಲ್ಲಿ ತಿಂಗಳ ಊಟದ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೆ. ಈ ಮಧ್ಯ ಎಲ್ಲ ಹಳೆಯ ಆಪರೇಟರ್ ಗಳು ವರ್ಗವಾಗಿ ಹೊಸದಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡವರು ಭಾಲ್ಕಿಗೆ ಬಂದರು. ಅವರಲ್ಲಿ ನಾನೇ ಹಿರಿಯನಾಗಿದ್ದೆ. ನನ್ನನ್ನು ಹೆಡ್-ಆಪರೇಟರ್ ಎಂದು ನೇಮಿಸಿದರು. ಇದರಿಂದ ನನಗೆ ರಾತ್ರಿ ಸರತಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದು ತಪ್ಪಿತು. ಮತ್ತು ಇದ್ದುದರಲ್ಲಿಯೇ ಹಿರಿಯ ಎನ್ನುವ ಖುಶಿಯಾಯಿತು.

ನಮ್ಮ ಆಫೀಸಿನಲ್ಲಿ ದತ್ತಾತ್ರಯ ಎನ್ನುವ ಟೆಕ್ನಿಷಿಯನ್ ವರ್ಗವಾಗಿ, ಕಲಬುರಗಿ ಎನ್ನುವ ಫೋನ್ ಇನ್ಸ್ಪೆಕ್ಟರ್ ಹೊಸದಾಗಿ ಬಂದರು. ಅವರು ಮೊದಲು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಕೊಲ್ಲಾಪುರದಲ್ಲಿ ಟೆಲಿಫೋನ್ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ ಅನುಭವಿಗಳಾಗಿದ್ದರು. ನನ್ನ-ಅವರ ಹೊಂದಾಣಿಕೆ ಚೆನ್ನಾಗಿತ್ತು.

ಹೀಗೆ ಜೀವನ ಸಾಗಿರುವಾಗ ಭಾಲ್ಕಿಯಲ್ಲಿ ನೀರಾವರಿ ಇಲಾಖೆಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ಇರುವ ಶ್ರೀಮಂಡಲದ ದೇಸಾಯಿ ಎನ್ನುವವರು, ನನ್ನನ್ನು ತಮ್ಮ ಮನೆಗೆ ಕರೆದು, ನನ್ನ ಯೋಗಕ್ಷೇಮ ವಿಚಾರಿಸಿ, ನಾನು ಸರಿಯಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ನಮ್ಮ ಅತ್ತೆ-ಮಾವನವರಿಗೆ ತಿಳಿಸಿದರು. ಬೆಳಕೇರಿಯ ಭಾವ ಬಾಳಪ್ಪ ಮತ್ತು ಕೊಲ್ಲೂರಿನ ನನ್ನ ಸೋದರತ್ತೆ ಶಿವಮ್ಮಾ, ಶ್ರೀಮಂಡಲಕ್ಕೆ ತೆರಳಿ, ನನ್ನ ಹೆಂಡತಿಯನ್ನು ನನ್ನೊಂದಿಗಿರಲು ಭಾಲ್ಕಿಗೆ ಕಳುಹಿಸಬೇಕೆಂದು ಒತ್ತಾಯ ಹೇರಿದರು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ನನ್ನ ಹೆಂಡತಿ, ನನ್ನ ಒಂದುವರೆ ವರುಷದ ಮಗುವಿನೊಂದಿಗೆ ಮುಂಗಾರು ಮಳೆಗೆ ಮುನ್ನ ಭಾಲ್ಕಿಗೆ ಆಗಮಿಸಿದಳು. ಜೀವನ ಪುನಃ ಚಿಗುರೊಡೆಯಿತು. ೧೯೭೮ರಲ್ಲಿ ಮಗನ ಜನನ ಸಂತಸ ತಂದಿತು. ನಮ್ಮೂರಲ್ಲಿ ಮಗನ ತೊಟ್ಟಿಲು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ನೆರವೇರಿತು.

ರಮೇಶ್ ಭಗವತಿ ಎನ್ನುವ ನನ್ನ ಸಹಪಾಠಿಯೊಬ್ಬರು, ನಮ್ಮ ಇಲಾಖೆಯಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ವರುಷಗಳ ಸೇವೆಗೈದ ನಂತರ, ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಪರೀಕ್ಷೆ ಬರೆದು ಉನ್ನತ ಹುದ್ದೆಗೆ ಬಡತಿ ಪಡೆಯಬಹುದಾದ ಮಾಹಿತಿ, ಹಾಗು ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಓದಬೇಕಾದ ವಿಜ್ಞಾನ ಪಠ್ಯದ ಸಿಲೇಬಸ್ ತಂದರು. ಅದು ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ, ಇಂಗ್ಲಿಷ್, ಸಾಮಾನ್ಯ ವಿಜ್ಞಾನ, ವಿದ್ಯುತ್ ಆಯಸ್ಕಾನ್ತಿಯ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಗಣಿತದ ವಿಷಯವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಎಲ್ಲ ವಿಷಯಗಳು ನನ್ನ ವಿಜ್ಞಾನ ಪದವಿಗಾಗಿ ಕಲಿತದ್ದೇ ಆಗಿತ್ತು. ಆದ್ದರಿಂದ ನನ್ನ ಕುತೂಹಲ ಹೆಚ್ಚಿತು. ಯಾವ ಮುಂದಾಲೋಚನೆ ಇಲ್ಲದೆ, ಭಗವತಿ ಮತ್ತು ನಾನು ಜೂನಿಯರ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್  ಪರೀಕ್ಷಗೆ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದೆವು. ಆದರೆ ಪರೀಕ್ಷಗಾಗಿ ತಯ್ಯಾರಿ ಏನೂ ಮಾಡಿರಲಿಲ್ಲ. ಮುಂದೊಂದು ದಿನ ೧೯೭೯ರ ಆಗಸ್ಟ್ ತಿಂಗಳ ಮೊದಲ ವಾರದಲ್ಲಿ ಪರೀಕ್ಷೆಯ ಹಾಲ್ ಟಿಕೆಟ್ ನಮ್ಮ ಕೈ ಸೇರಿದವು. ಕಲಬುರಗಿಯಲ್ಲಿ ಪರೀಕ್ಷೆ ಬರೆಯಲು ಹೋಗಿ, ಭಗವತಿಯ ಅಕ್ಕನ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ರಾತ್ರಿ ಕಳೆದು, ಮುಂಜಾನೆ ಪರೀಕ್ಷಾ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಹಾಜರಾದೆವು. ದಿನಕ್ಕೆರಡು ಪೇಪರ್ ನಂತೆ ಎರಡು ದಿನಗಳ ಪ್ರಶ್ನೆ ಪತ್ರಿಕೆ ಬಿಡಿಸಿದೆವು. ಪರೀಕ್ಷೆಯ ಅನುಭವ ಪಡೆದುಕೊಂಡೆವು. ಪರೀಕ್ಷೆಯ ನಂತರ ಹಿಂತಿರುಗುವಾಗ, ಬಹಳಷ್ಟು ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು ಪಿ.ಯು.ಸಿ. ಸೈನ್ಸ್ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನೇ ಓದುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಿ, ಮನೆಗೆ ಹಿಂತಿರುಗುವಾಗ ನಾವೂ ಕೂಡ ಪಿ.ಯು.ಸಿ. ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಗಣಿತ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಕೊಂಡುತಂದೆವು.

ಈ ಪುಸ್ತಕದ ಅಧ್ಯಯನದಿಂದ ಪರೀಕ್ಷೆಯ ೮೦% ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಉತ್ತರಿಸಬಹುದೆಂದು ಕಂಡುಕೊಂಡೆವು. ನಾನು ಟೆಲಿಫೋನ್ ಇನ್ಸ್ಪೆಕ್ಟರ್ ಹುದ್ದೆಗಾಗಿ ಸಹ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್ ಹಾಕಿದ್ದೆ. ಆಪರೇಟರ್ ಕೆಲಸದೊಂದಿಗೆ, ಬಿಡುವಿನ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ, ಸುಮಾರು ಮುರುವಾರಗಳ ವರೆಗೆ ಪ್ರಶ್ನೆ-ಪತ್ರಿಕೆಯ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಬಿಡಿಸುವ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದೆ. ಒಂದು ತಿಂಗಳಾದ ಮೇಲೆ, ಅದೇ ವರುಷ ನಾನು ಟೆಲಿಫೋನ್ ಇನ್ಸ್ಪೆಟರ್ ಹುದ್ದೆಗಾಗಿ ಪರಿಕ್ಷೆ ಬರೆದು ಸ್ಪರ್ದ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಯಸೆಸ್ವಿಯಾದೆ. ಕಲಬುರಗಿ ವಿಭಾಗದಿಂದ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಇಬ್ಬರು ಮಾತ್ರ ಸಫಲರಾಗಿದ್ದೆವು.

೧೯೮೦ರ ಫೆಬ್ರುವರಿ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಸೆಲೆಕ್ಷೆನ್ ಆರ್ಡರ್ ನನ್ನ ಕೈ ಸೇರಿದಾಗ, ನನಗೆ ಎಲ್ಲಿಲ್ಲದ ಖುಷಿ ತಂದಿತು. ಕೊನೆಗೂ ನನ್ನ ವಿದ್ಯ ಫಲ ನೀಡಿತು. ಸಣ್ಣ ಕೆಲಸ ಎನ್ನುವ ಚಿಂತೆಯಿಂದ ಹೊರಗೆ ಬಂದೆ. ಆದರೆ ಅದನ್ನು ನೋಡಲು ಅಪ್ಪ ಅಮ್ಮ ಬದುಕಿರಲಿಲ್ಲ. ೧೯೮೦ರ ಏಪ್ರಿಲ್ ನಿಂದ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ವರೆಗೆ ಆರು ತಿಂಗಳು ಟ್ರೇನಿಂಗ ಆರ್.ಟಿ.ಟಿ .ಸಿ. ಹೈದರಾಬಾದಿನಲ್ಲಿ ನೆರವೇರಿತು. ಅಕ್ಟೊಬರ್- ನವೆಂಬೆರ್ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಹೊಸಪೇಟೆಯಲ್ಲಿ ಫೀಲ್ಡ್ ಟ್ರೇನಿಂಗ ಪಡೆದು, ಡಿಸೇಂಬರ್ ೧೯೮೦ರಲ್ಲಿ ಸಂಡೂರಿನಲ್ಲಿ ಫೋನ್ ಇನ್ಸ್ಪೆಕ್ಟರ್ ಹುದ್ದೆ ಅಲಂಕರಿಸಿದೆ. ಎರಡು ವರುಷ ಇಲ್ಲಿಯೇ ಮನೆ ಮಾಡಿ ಕೆಲ್ಸದಲ್ಲಿದ್ದೆ. ಸಂಡೂರು ಟೆಲಿಫೋನ್ ಆಫೀಸ್ ಇಂಚಾರ್ಜ್ ನಾನೆ ಹೊಂದಿದ್ದೆ.

ಟೆಲಿಪೋನ್ ಇನ್ಸ್ಪೆಕ್ಟರ್ ಕೆಲಸಕ್ಕಾಗಿ ಅಷ್ಟೇನು ವಿಶೇಷ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿರಲಿಲ್ಲ. ಹೈದರಾಬಾದಿನಲ್ಲಿ ತರಬೇತಿ ಪಡೆಯುವಾಗ ಮುಂಬರುವ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಜೂನಿಯರ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ ಭರ್ತಿ ಆಗುವುದಿದೆ ಎಂದು ಗೊತ್ತಾಗಿತ್ತು. ಆದ್ದರಿಂದ ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಓದಬೇಕಾದ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಸಂಡೇ ಮಾರ್ಕೆಟ್ನಲ್ಲಿ ಹುಡುಕಿ ಕೋಂ ಡುಕೊಡಿದ್ದೆ. ಸಂಡೂರಿನಲ್ಲಿ ಕೆಲಸದ ಒತ್ತಡ ಅಷ್ಟೇನು ಇರಲಿಲ್ಲ. ಖಾಲಿ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಈ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೆ. ೧೯೮೨ರಲ್ಲಿ ಬಳ್ಳಾರಿ ಕೇಂದ್ರದಿಂದ ಜೂನಿಯರ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ ಪರೀಕ್ಷೆ ಬರೆದು ಸಫಲನಾದೆ. ೧೯೮೩ರಲ್ಲಿ ತಿರುವನಂತಪುರಂ ನಲ್ಲಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ತರಬೇತಿಪಡೆದು ಮಾರ್ಚ್ ೧೯೮೪ರಲ್ಲಿ ರಾಯಚೂರಿಗೆ ಕಿರಿಯ ಅಭಿಯಂತ ಎಂದು ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಹಾಜರಾದೆ. ಈಗ ನನ್ನ ಡಿಗ್ರಿ ಓದಿಗೆ ತಕ್ಕುದಾದ ಕೆಲಸ ಗಿಟ್ಟಿಸಿದೆ. ಪರಮಾನಂದವಾಗಿ ಅಲ್ಲಿಯೇ ಮುಂದೆ ೧೨ ವರುಷ ಟೆಲಿಕಾಂ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದೆ.

ನಾನು ಟೆಲೆಕ್ಸ್ ಎಕ್ಸ್ಚೇಂಜ್ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವಾಗ, ಸತ್ಯನಾರಾಯಣ ಮೂರ್ತಿ ಎಂಬ ಟೆಕನಿಸಿಯನ್ ನನ್ನೊಂದಿಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಮುಂದೆ ಅವರಿಗೆ ಜೆ.ಇ. ಪ್ರಮೋಷನ್ ಆಗಿ ಬೀದರಕ್ಕೆ ವರ್ಗವಾಯಿತು. ೧೯೯೬ರಲ್ಲಿ ಅವರು ನನ್ನೊಂದಿಗೆ ಮ್ಯುಚುಯಲ್ ಟ್ರಾನ್ಸ್ಫರ್ ಪಡೆದು ರಾಯಚೂರಿಗೆ ಹೋದರು. ನಾನು ಬೀದರಕ್ಕೆ ಬಂದೆ. ಬೀದರಿನಲ್ಲಿ ಜೆ.ಟಿ.ಓ. ಕೇಬಲ್ಸ್ ಎಂದು ಮೂರು ವರುಷ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದೆ. ೧೯೯೯ರಲ್ಲಿ ಎಸ್.ಡಿ.ಇ. ಕಮರ್ಸಿಯಲ್ ಎಂದು ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಂಡೆ. ಹತ್ತು ವರುಷ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ಬೀದರ್ ನಗರದಲ್ಲಿ ಟೆಲಿ-ಸಂಪರ್ಕ ಜಾಲ ವ್ರದ್ಧಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡೆ. ೨೦೦೯ರಲ್ಲಿ ಕೆಲಸದಿಂದ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಪಡೆದೆ.